Kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetleri, Türkiye’nin çözüm bekleyen en büyük sorunlarından biri olmaya devam ediyor. Bianet’in erkek şiddeti çetelesine göre, Kasım ayı hariç 2024 yılında 327 kadın öldürüldü. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun Ekim raporunda, bir ayda kayda geçen 48 kadın cinayeti en yüksek aylık veri olarak dikkat çekti.
Eksik veri politikaları ve cezasızlık eleştiriliyor
Kadına yönelik şiddetle mücadelede en büyük engellerden biri, kapsamlı veri eksikliği. İstanbul Sözleşmesi’ni fesheden Türkiye, kadına yönelik şiddetle ilgili düzenli ve detaylı veri paylaşımında yetersiz kalıyor. Resmî veriler şiddetin boyutlarını anlamaya yetmezken, cezasızlık politikaları da failleri cesaretlendiriyor.
6284 sayılı kanun, şiddeti önlemek için önemli bir çerçeve sunuyor ancak:
- Koruma kararlarının süreleri kısa tutuluyor.
- Uygulamada risk değerlendirmesi yapılmıyor.
- Elektronik kelepçe gibi caydırıcı tedbirler yeterli sayıda uygulanmıyor.
KADES uygulaması umut veriyor ama yeterli değil
2023 verilerine göre, KADES uygulaması 7,3 milyon kez indirildi ve 1,3 milyon ihbar yapıldı. Ancak bu ihbarlardan sadece 193 bin kişi için koruma kararı çıktı. Elektronik kelepçe uygulaması ise sadece 1.500 vakada kullanıldı.
EŞİK Platformu, koruma kararlarının etkin uygulanmamasını eleştiriyor ve kadınların kelepçe talebinde dahi “kelepçelerin boşalmasını beklemeleri gerektiği” yanıtını aldığını belirtiyor.
Kadın cinayetleri önlenebilir
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, kadınların genellikle yakından tanıdığı erkekler tarafından tehdit, takip ve taciz edildikten sonra öldürüldüğüne dikkat çekiyor. Güvenlik ve yaşama hakkının korunması için yasal sürecin etkin işletilmesi gerektiği belirtiliyor.
Cezasızlık politikası şiddeti artırıyor
2020 yılında yürürlüğe giren infaz düzenlemesiyle, 6 yıl ve altı cezalar büyük ölçüde denetimli serbestlikle sonuçlanıyor. Bu durum, şiddet ve taciz suçlarında caydırıcılığı azaltıyor.
Yaralama, taciz gibi suçlardan hüküm giyen faillerin çoğu kapalı cezaevinde hiç yatmadan serbest kalıyor. Bu cezasızlık, şiddetin tekrarlanmasına neden oluyor.
Şiddetin önlenmesi için ne yapılmalı?
Kadın hakları savunucuları ve uzmanlar, şiddetin önlenmesi için şunları öneriyor:
- Risk değerlendirmesi ve koruma kararlarının etkili uygulanması,
- Cezasızlık politikalarının son bulması,
- İstanbul Sözleşmesi’ne geri dönülmesi,
- Şiddet vakalarına ilişkin kapsamlı veri paylaşımı.
Şiddetin önlenmesi için yalnızca yasal düzenlemeler değil, toplumsal farkındalık ve devlet politikalarının etkin uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
