Hamilelik dönemindeki diyabetin, çocuklarda otizm ve dikkat eksikliği gibi nörogelişimsel bozukluklara yol açabileceği ortaya kondu. 56 milyon anne-çocuk verisinin analiz edildiği küresel araştırma, maternal diyabetin çocuk sağlığı üzerindeki etkilerine dikkat çekiyor.
202 çalışmanın verileri analiz edildi
Hakemli tıp dergisi The Lancet Diabetes & Endocrinology'de yayımlanan yeni bir araştırma, anne karnındaki diyabetin çocukta ciddi nörogelişimsel bozukluklarla ilişkili olabileceğini gösterdi. Araştırmada, dünya genelinden toplanan 56 milyon anne-çocuk çiftine ait verilerin yer aldığı toplam 202 çalışma analiz edildi.
Bilim insanları, bu çalışmada hem gebelikte ortaya çıkan gestasyonel diyabeti hem de daha önceden tanı almış tip 1 ve tip 2 diyabet vakalarını inceledi. Bulgular, annenin yaşı ve vücut kitle endeksi gibi faktörler hesaba katıldığında bile, diyabetli gebeliklerin çocuklarında nörogelişimsel bozukluk riskinin yüzde 28 daha fazla olduğunu gösterdi.
Otizm ve DEHB riski daha yüksek
Araştırma, maternal diyabetin çocukta otizm riskini yüzde 25, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) riskini yüzde 30, zeka geriliği riskini ise yüzde 32 artırdığını ortaya koydu. Ayrıca önceden diyabet tanısı almış annelerin çocuklarında bu risklerin, sadece gebelik sırasında gelişen gestasyonel diyabete kıyasla daha yüksek olduğu gözlemlendi.
Nedensellik kesin değil ama ilişki güçlü
Araştırmacılar, bu bulguların neden-sonuç ilişkisi kurmadığını vurguluyor. Ancak Çin'deki Orta Güney Üniversitesi'nden makalenin baş yazarı Fangkun Liu, bu derece büyük ve kapsamlı bir veri setinde çıkan tutarlı sonuçların şaşırtıcı olduğunu dile getiriyor.
Diyabetin, çocukların genetik yapısında değişikliklere ve iltihaplanmaya neden olabileceği; bunun da beyin fonksiyonlarını etkileyerek otizm ve DEHB riskini artırabileceği düşünülüyor. Bazı çalışmalarda kardeşler arasında yapılan karşılaştırmalar ise genetik faktörlerin de etkili olabileceğine işaret ediyor.
Uzmanlardan uyarı: Gebelik öncesi diyabet taraması şart
Uzmanlar, anne adaylarına gebelik öncesinde diyabet taraması yapılmasının ve glukoz kontrolünün önemine dikkat çekiyor. Çalışmada yer almayan Ohio Üniversitesi’nden Dr. Kartik Venkatesh, bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor:
"Bir araştırmacı, bu alanda çalışan bir hekim ve bir ebeveyn olarak, hamilelikte glukoz kontrol tedavisinin etkisi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istiyorum."
Araştırmanın sonuçları, sağlıklı bir gebelik süreci için erken teşhisin ve iyi yönetilen kan şekeri düzeylerinin ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gösteriyor.
