Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre, ABD, 2020-2024 arasında dünya çapında büyük silah ihracatlarının %43'ünü karşılayarak küresel silah ticaretindeki liderliğini pekiştirdi. Bu veriler, küresel savunma pazarındaki büyük bir ayrımı gözler önüne seriyor: ABD'nin ihracatları artarken, bir zamanlar büyük bir silah tedarikçisi olan Rusya’nın uluslararası silah satışları %64 oranında düşüş gösterdi.
ABD'nin silah ihracatındaki büyüme
SIPRI'ye göre, ABD silah sanayii, 107 ülkeye satış yaparak küresel erişimini artırdı. Avrupa NATO üyeleri ve önemli Orta Doğu müttefikleri, ABD silahlarına olan talebin başlıca itici güçlerini oluşturuyor. ABD'nin silah ihracatlarının %35'i, Orta Doğu'yu geride bırakarak Avrupa'ya yapıldı. Suudi Arabistan, tüm ABD silah ihracatlarının %12'sini alarak en büyük alıcı konumunda kaldı.
ABD, uzun menzilli hassas silahlar, savaş uçakları ve füze savunma sistemleri gibi gelişmiş askeri sistemlerin tedarikinde dünya lideri olma pozisyonunu pekiştirdi. SIPRI verilerine göre, Washington, Avrupa NATO müttefiklerine ve diğer partner ülkelere 500'ün üzerinde savaş uçağı tedarik etti. Bu, F-35 gibi yeni nesil savaş uçaklarına olan talebin yüksek olduğunu gösteriyor.
Rusya'nın silah ihracatındaki düşüş
ABD'nin ihracatlarının artarken, Rusya'nın küresel silah pazarındaki durumu önemli ölçüde kötüleşti. SIPRI raporu, Rusya'nın silah ihracatlarının bir önceki beş yıllık döneme kıyasla %64 oranında düştüğünü gösteriyor. Bu düşüş, Ukrayna'ya tam ölçekli saldırıdan önce başlamış olsa da, savaşın etkisiyle hızlanmıştır. Batı'nın uyguladığı yaptırımlar, Rusya'nın silah üretme ve teslimat yeteneğini engellerken, iç talep de artmış durumda. Kremlin, savaş çabalarını önceliklendirdiği için uluslararası satışlar daha fazla zarar gördü.
Fransa'nın yükselişi ve Avrupa'daki talep artışı
Fransa, dünyanın ikinci büyük silah tedarikçisi olarak yükseldi ve pazar payını %9,6'ya çıkardı. Fransız savunma sanayi, Yunanistan, Hırvatistan ve Katar ile yapılan büyük savaş uçağı sözleşmeleri ve Rusya'nın işgalinden sonra Ukrayna'ya yapılan önemli silah sevkiyatları sayesinde büyüdü. Fransa, Avrupa güvenliğindeki rolünün genişlemesiyle, Rafale savaş uçağı satışlarını artırarak silah ihracatında ciddi bir büyüme kaydetti.
Avrupa'nın ABD silahlarına bağımlılığı
SIPRI raporu, Avrupa NATO ülkelerinin ABD silahlarına olan bağımlılığının arttığını vurguluyor. Verilere göre, 2015-2019 dönemine kıyasla 2020-2024'te Avrupa NATO ülkelerinin silah ithalatı iki katına çıktı ve bu alımların %64'ü ABD'den yapıldı. Avrupa, giderek daha agresif hale gelen Rusya ve ABD dış politikasındaki belirsizlik nedeniyle, uzun vadeli güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak için ABD silahlarına olan bağlılıklarını sürdürüyor.
Küresel savunma pazarında bölgesel değişimler
SIPRI bulguları, genel silah transferi hacminin önceki dönemlere göre istikrarlı kaldığını, ancak bölgesel talep değişimlerinin küresel savunma pazarını yeniden şekillendirdiğini gösteriyor. Avrupa ve Amerika’ya yapılan silah ithalatı artarken, Orta Doğu ve Asya’daki ülkelerin alımları azaldı. Bu durum, küresel savunma piyasasında büyük güç değişimlerinin yaşandığını ve ABD'nin bu pazardaki baskın konumunu pekiştirdiğini gözler önüne seriyor.
