Son dönemde sebze ve meyve fiyatlarında gerçekleşen artışlar, vatandaşın cebini yakmaya devam ediyor. Girdi maliyetlerinin yanı sıra, perakende satışlardaki denetimsizlik de fiyat artışlarını tetikledi. İzmir Halciler Derneği Başkanı Orhan Doğan, “Halde fiyatlar düşük ancak perakende satışlarda bu durum söz konusu değil. Bu nedenle yasal düzenlemelerle kar haddi getirilmeli” dedi.
“Halde fiyatlar düşük”
Bu yıl ülkemizde gerçekleşen zirai don olaylarına değinen Doğan, “Üreticinin %30’unun etkilendiğini tahmin ediyorum. Zirai don olayı olunca şu an stokta bulunun elma ve Santa Maria armutta %20, %30 gibi bir artış oldu. Örtü altı sebzelerde ise olumsuz etkiler olmadı. Özellikle don olayından erkenci meyveler, erken çiçek açan meyve ağaçları ve rakımı yüksek olan yerler etkilendi. Şu anda halde sebze fiyatları düşük, yazın çıkacak meyvelerde don etkilerinin olacağını düşünüyoruz, bu da fiyatları en fazla %30,%40 etkiler. Muzda üretim az olduğundan dolayı fiyatları da yüksek.” dedi.
“Havaların ısınması ile fiyatlar normal hale gelecek”
Haldeki meyve-sebze fiyatlarının kalitesine göre değiştiğini belirten Doğan, “ Halde şu anda domates 15 - 45 TL arası, salatalık 10 - 15 TL arası, patlıcan 15 - 20 TL arası, biber 30 - 40 TL arası, muz 80 - 90 TL arası, Elma 25 - 55 TL arası, Portakal 25 - 40 TL arası, Armut 25 - 65 TL arası, Ayva 20 - 40 TL arası, Kivi 70 - 120 TL arası, Patates 15 - 20 TL arası, Kuru soğan 10 TL, kışlık sebzeler 10-20 TL arası, yeni çıkan turfanda meyveler biraz pahalı ancak bu bir ölçü değil, havaların ısınması ile fiyatlar normal hale gelecek.” ifadelerini kullandı.
“İzmir’de satılan meyvenin sadece %30’u halden geçiyor”
Sebze ve meyve hallerinin asıl görevi sebze ve meyveyi kayıt altına almak olduğunu vurgulayan Doğan, “Haksız rekabeti önlemek, üretici ve tüketici haklarını koruyarak arz ve talep durumuna göre fiyat dengeleri oluşturmaktır. Bugün İzmir’de satılan sebze ve meyvenin sadece %30’u halden geçtiği için hal asli görevini yerine getirmemektedir. İzmir Sebze Ve Meyve Hali tamamen kayıt altında ve kontrol altındadır.” diye konuştu.
“Hal dışında satılan sebze ve meyveler yeterince kontrol edilmiyor”
Hal dışında satılan sebze ve meyvelerin yeterince kontrol edilmediğini söyleyen Doğan, “Hal esnafının görevi üretici ve tüccarın kendisine göndermiş olduğu ürünü o günkü arz ve talep durumuna göre sattıktan sonra parasını da 1 hafta içinde ödemektir. Yapılan hizmetin bedeli yasayla belirlenmiş olup bu oran en fazla %8’dir. Sebze ve meyvenin üreticiden hale gelene kadar ambalaj, ürün tasnif, toplama, buzhane, nakliye, hamaliye, vergi, hizmet bedelleri vs. derken toplamda 12 ile 15 TL arası masraf bulunmaktadır. Tarla ile tezgâh arasında fiyat uçurumunun olduğu sık sık dile getirilmekte. Fahiş fiyatlarla ürünlerin satıldığına inanmıyorum. Yapılan bir yasal düzenleme ile bunu çözmek mümkün. Perakende olarak satılan sebze ve meyveye kâr haddi getirilsin, kâr haddi gelince kâr oranları fatura üzerinde belirleneceğinden sebze ve meyvede kayıt dışı önlenip kimse töhmet altında kalmayıp üretici ve tüketici hakları da korunmuş olacaktır.” dedi.