Türk-İslam tarihinde önemli bir yere sahip olan İmam-ı Birgivi Mehmet Efendi’nin adını yaşatan Birgivi Mehmet Efendi Külliyesi, Birgi mezarlığında, türbesinin tam karşısında yer alıyor. Ödemiş eşrafından İbrahim Çiftçi tarafından, yıkılmış bir yapının yerine 1998 yılında inşa edilen külliye, Selçuklu-Osmanlı mimari tarzında tasarlanmış bir eğitim kompleksi olarak dikkat çekiyor.
Tarihi ve mimari özellikler
Birgivi Mehmet Efendi Külliyesi, giriş kapısından ulaşılan kapalı bir avlu ve ortasında yer alan şadırvanlı havuzuyla geleneksel Selçuklu-Osmanlı medreselerinden ilham alıyor. Avlunun etrafında eğitim odaları, arka kısımlarında ise misafirhane, aşevi gibi sosyal alanlar bulunuyor. Kuran ve tefsir gibi İslami ilimlerin öğretildiği külliye, geniş ve modern yapısıyla tarihi bir miras sunuyor.
İmam-ı Birgivi Mehmet Efendi’nin hayatı
İmam-ı Birgivi Mehmet Efendi, asıl adıyla Muhammed bin Pir Ali, 1522 yılında Balıkesir’de doğmuş bir Türk-İslam âlimidir. Babası müderris Ali Efendi’den ilk eğitimini aldıktan sonra İstanbul’da Âhizade Mehmed Efendi ve Kazasker Abdurrahman Efendi gibi devrin önemli âlimlerinden dersler aldı. Eğitimini tamamladıktan sonra çeşitli medreselerde hocalık yaptı.
Padişah II. Selim’in hocası Âtaullah Efendi’nin davetiyle Birgi’de bir medresede müderrislik görevine başlayan İmam-ı Birgivi, burada İslami ilimlerin yayılması için önemli çalışmalar yaptı. Kendisine “Birgivi” veya “Birgili” denmesinin sebebi, bu kasabada yaşamış ve ilmî çalışmalarını burada sürdürmüş olmasıdır. 1573 yılında, veba hastalığı nedeniyle hayatını kaybeden İmam-ı Birgivi, geride önemli eserler bıraktı.