Sokak hayvanlarına yiyecek ve su sağlamak, sokak hayvanlarını kısırlaştırmak için kampanyalar desteklemek, barınaklarda gönüllü çalışmak veya sokak hayvanlarını sahiplenmek gibi birçok farklı yöntem mevcut.
Konuyla ilgili açıklamalar yapan Amsterdam Hayvan Barınağı (DOA) yetkilisi Esther Balfoort, Hollanda'da sokaklarda yaşayan köpeklerin olmadığını belirterek, "Eğer sokakta bir köpek görülürse çoğunlukla kaybolmuş ya da terk edilmiştir. Bu durumda polis veya hayvan ambulansı çağrılır ve köpeğin mikroçipinin olup olmadığı kontrol edilir." dedi.
Hollanda'daki barınağın imkanları
Hollanda'daki en büyük barınak olan DOA'da 161 köpeğin bulunduğunu belirten Balfoort, "Yılda 2-3 bin köpek buradan geçiyor. Buraya gelen köpeklerin hepsinin farklı hikayeleri var. Bazen sahipleri ölüyor ya da yaşlandıkları için hayvanlarına bakamıyor. Ayrıca terk edilen veya istismara uğrayan köpekler de bize geliyor." diye konuştu. Balfoort, ülkede sahipsiz olduğu düşünülen bir hayvanın sokaklarda görülmesi durumunda hemen yetkililerce toplanarak belirlenebilirse sahibinin bulunmaya çalışıldığını, bunun mümkün olmadığı durumlarda da barınaklara getirildiğini anlattı. Barınağa gelen köpeklerin öncelikle sağlık kontrolünden geçirildiğini dile getiren Balfoort, "Tedaviye ihtiyaçları varsa ve gerekliyse kısırlaştırma ve diğer tedavileri sağlıyoruz. Ardından köpeklerin davranışlarını gözlemliyoruz. Sosyal mi, endişeli mi yoksa agresif mi? Eğitime ihtiyaçları varsa eğitim veriyoruz. Hazır olduklarını düşündüğümüzde de yeni bir sahip aramaya başlıyoruz." ifadelerini kullandı. Balfoort, barınakta veterinerlerinin, köpekler ve kediler için davranış terapistinin, köpek ve kedi bakıcılarının, kuaförlerinin ve bir de fizyoterapi kliniğinin bulunduğunu söyledi.
Barınak, yalnızca bağışlar ve gönüllü yardımlarla ayakta kalıyor
Hollanda'da evcil hayvanlar için mikroçip uygulamasının zorunlu olduğunu belirten Balfoort, "Kedi veya köpeğinize mikroçip taktırmak zorundasınız. Bu, bir pirinç tanesi büyüklüğünde küçük bir şey ve veteriner bunu derinin altına implante edebiliyor. Bu mikroçipe hayvanın sahibi hakkında bazı bilgiler yerleştiriyoruz, e-posta adresi, telefon numarası, adresi, ayrıca köpeğin adı, yaşı ve ırkı gibi bilgiler de çipe ekleniyor." dedi. Balfoort, "Eğer bir köpek kaybolursa veya siz köpeğinizi kaybederseniz ve birisi onu bulup bir veterinere veya polise götürürse mikroçipi tarayıp bilgileri görebilirler. Böylece köpeğinizi veya kedinizi bulabilirsiniz." diye konuştu. Barınağın devlet kurumlarından bağımsız idare edildiğini söyleyen Balfoort, "Sokakta bulunan her köpek için Amsterdam Belediyesinden iki haftalık bir bakım ücreti alıyoruz. Bu süre sonrasında yalnızca bağışlar ve gönüllü yardımlarla ayakta kalıyoruz. Hükümetten herhangi bir para almıyoruz." ifadelerini kullandı. Balfoort, barınağın ek gelir kaynakları konusunda da bilgi vererek, "Bir de hayvan pansiyonu olarak hizmet veriyoruz. Tatile gittiğinizde köpeğinizi buraya getirebilirsiniz. Ayrıca hayvan kreşimiz de var. Köpeği sabah getirip akşam alabilirsiniz. Bu şekilde barınağa gelir sağlıyoruz." dedi.
Hayvan severler, belediyeye göre yıllık 120-160 Euro köpek vergisi ödüyorlar
Hollanda'da satın aldıkları veya sahiplendikleri köpekleri sokağa bırakanlar, bulundukları belediyeye göre yüklü para cezalarıyla karşı karşıya kalıyor. Ülkede sahiplerinin 14 gün (yeni doğan köpekler için 7 hafta) içinde köpeklerini bağlı oldukları belediyeye kaydetmeleri zorunlu. Ayrıca belediyeye göre yıllık 120-160 avro köpek vergisi ödemeleri gerekiyor. Belçika'da sahipsiz hayvanlar, bağışçıların finanse ettiği barınaklara götürülüyor. Ülkedeki köpeklere çip takılması zorunlu. Bulunan sahipsiz köpeklerin çipleri incelenerek sahipleriyle iletişime geçiliyor ve hayvanlar bulundukları bölgedeki en yakın barınağa teslim ediliyor. Sahipsiz hayvanların çoğunlukla tıbbi nedenlerle uyutulduğu Belçika'da köpeklerin kısırlaştırılması için bir zorunluluk yok ancak hayvan severler, kedilerde olduğu gibi köpeklerde de kısırlaştırma yapılmasını savunuyor.
Almanya'da köpek sahiplerinden yılda 400 milyon Euro vergi toplanıyor
Hayvanlar konusunda kuralların sıkı uygulandığı Almanya'da köpek sahipleri vergi ödüyor. Evcil hayvan sayısının 10 milyonu geçtiği ülkede köpek sahiplerinden yılda 400 milyon avro vergi toplanıyor ve bunun bir kısmıyla hayvan barınaklarının giderleri karşılanıyor. Sokakta görülen sahipsiz hayvanlar, polise ihbar edildikten sonra ekipler tarafından yakalanarak barınaklara götürülüyor. Genelde evcil hayvan bakmaktan vazgeçen kişilerin terk ettiği, kaybolan, insanlara zarar verdiği için alıkonulan ve yasa dışı şekilde ülkeye sokulmaya çalışılırken gümrüklerde yakalanan hayvanlar, barınaklarda rehabilite ediliyor. Barınaktaki rehabilitasyonu tamamlanan hayvanlar sahiplendirilebiliyor.
İspanya'da sokak hayvanları sokağa terk edenlere 45 bin Euro para cezası kesiliyor
İspanya'da sokaktaki sahipsiz hayvan meselesinin çözümü için barınak inşa edilmesi, zorunlu kısırlaştırma ve çip kullanımı gibi önlemler alınmış durumda. İspanya'da yürürlüğe giren Hayvan Refahı Yasası gereğince hayvanlarını sokağa terk edenlere 45 bin avroya kadar verilen para cezası artırıldı. Öte yandan, hayvanlara kötü muamelede 200 bin avroya kadar para cezalarına ek 18 aya kadar hapis cezası da getirildi. Hayvanların sağlık nedeni dışında uyutulması da yeni yasayla artık ülke genelinde yasaklandı.
Fransa'da yerleşim yerlerinde sahipsiz hayvan bulunmuyor
Avrupa'da en çok evcil hayvanın olduğu ülkelerden Fransa'da yerleşim yerlerinde sahipsiz hayvan bulunmuyor. 80 milyon evcil hayvanın bulunduğu ülkede her yıl 100 bin kadar hayvan sokağa terk edilse de ekipler tarafından toplanarak barınaklara götürülüyor. İhbar edilen sahipsiz hayvanlar toplatılıyor ve bakım merkezlerine götürülüyor. Bakım merkezine alınanların çip ya da dövme ile zorunlu kimlik numaraları bulunup bulunmadığına bakılıyor, hayvanların sahiplerine ulaşılmaya çalışılıyor. Bakım merkezi ve barınaklarda yer kalmayınca hayvanlar uyutuluyor. Fransa'da yasalar gereği evcil hayvanların sokağa bırakılması yasak, bu kanunu ihlal edenler 3 yıl hapis ve 45 bin avro para cezası alıyor.
İngiltere'de sahipsiz köpekler, ihbar edildiğinde belediye ekiplerince toplanıyor
İngiltere'de köpeklere sahiplerinin bilgilerini bulunduran mikroçip takmak kanunlar gereğince zorunlu. Ülkede hayvan sahipleri iletişim bilgilerini ya da adresini değiştirdiği zaman mikroçipteki bilgilerin de güncellenmesi gerekiyor. Yerleşim yerlerinde görülen sahipsiz köpekler, ihbar edildiğinde belediye ekiplerince toplanıyor. Toplanan sahipsiz hayvanlar, önce gerekli bakımları yapılmak üzere bir merkeze alınıyor, daha sonra barınaklara teslim ediliyor. Bir haftalık süreçte sahibi bulunamayan, barınağa alınamayan, bir derneğin teslim almadığı ya da sahiplenilmeyen hayvanlar uyutuluyor.
Yunanistan'da sorumluluğun çoğu belediyelerde
Yunanistan'da sahipsiz hayvanların bakımı konusunda gönüllü kuruluşlar ön plana çıkıyor. Ülkedeki sahipsiz hayvanların bakımı 2021 yılında çıkarılan kanunla belediyelerin sorumluluğuna geçti ancak sivil toplum kuruluşları da bu alanda görev alıyor. Yasa gereğince evcil hayvanlar çevrim içi sistemle kayıt altına alınıyor. Ülkede evcil hayvanların kısırlaştırılması zorunlu ancak bunların yavrularını kimin sahipleneceğinin bildirilmesi şartıyla sadece bir kez doğum yapmalarına müsaade ediliyor.
İtalya'da 60 günün evcilleştirilemeyen sokak hayvanları uyutulabiliyor
İtalya'da sahipsiz hayvanlarla başa çıkabilmek için çeşitli yasalar uygulanıyor. Ekipler tarafından yakalanan sahipsiz hayvanlar önce veterinere götürülüyor, sağlık taramasından geçirilerek herhangi bir çipinin bulunup bulunmadığı kontrol ediliyor. Çipi olmayanlar, yasa gereğince bölgesel ya da yerel yönetimler tarafından finanse edilen barınaklara bırakılıyor. Terk edilmiş ya da sahibinin ceza ödemeye razı olup bıraktığı hayvanlar, 60 günün sonunda başka biri tarafından sahiplenilebiliyor. Sahiplendirilemeyen hayvanlar da barınaklarda tutuluyor. Sağlık ya da saldırganlık durumu nedeniyle evcilleştirme sürecinden başarılı çıkamayan hayvanlar, ilgili mercilerin onayı doğrultusunda uyutulabiliyor.
İsviçre'de sokak hayvanları, ekipler tarafından toplanıp barınağa götürülüyor ve sahibinin gelip onu alması için 2 ay yasal süre tanınıyor.
İsviçre'de köpeklere mikroçip takılması ve bilgilerinin kayıt edilmesi zorunlu. Bu uygulamanın sahipsiz kediler için de yapılması düşünülüyor. İsviçre'de sokaklardaki sahipsiz hayvanlar, ekipler tarafından toplanıp barınağa götürülüyor ve sahibinin gelip onu alması için 2 ay yasal süre tanınıyor. Belirlenen sürede sahibi bulunamayan hayvanlar, sahiplendirilmek üzere başkasına verilebiliyor. Barınaklarda sahiplendirilemeyen hayvanların uyutulması yöntemine başvurulmazken bu uygulama, sadece aşırı saldırgan ve hasta hayvanlar için yapılıyor.
Ülkemizdeki uygulamalar ise yukarıda sözü edilen Avrupa örneklerinden çok daha farklı olarak işliyor. Bu nedenle bir belirsizlik söz konusu. Sokak hayvanlarının da yaşam hakkı olduğunu kimse unutmamalı. Dünya Sokak Hayvanlarını Koruma Günü'nde, sokak hayvanlarına yardım etmek için herkesin bir şeyler yapabileceğini ve küçük bir davranışın bile bir hayvanın hayatını kurtarabileceğini unutmamak gerekiyor.
