Çelebi Operası'nın besteleniş serüveni, 1938-1942 yıllarında Ankara Radyosundaki görevi esnasında, Ekrem Reşit Rey'in duyduğu bir radyo piyesinden etkilenerek librettoyu yazmasıyla başladı.
Çelebi operası, Eylül 2005'te Ankara Devlet Opera ve Balesinin arşivinde bulundu
Eserin üzerine Cumhuriyet'in ilk kuşak bestecilerinden Cemal Reşit Rey, operanın ilk versiyonunu 1942-1945 yıllarında besteledi, eserin ikinci versiyonuna ait şef partisyonunu 1973'te, piyano-şan partisyonu da 1975'te tamamladı. 1978'de Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü, şef Gürer Aykal tarafından Ankara Devlet Opera ve Balesi için Cemal Reşit Rey'den satın alınan eser, sonraki yıllarda bazı bölümlerin icrası için eserin İstanbul'a yollanıp iadesi sürecinde kayboldu. Yaklaşık yirmi sene kayıp olarak bilinen Çelebi operası, Eylül 2005'te Ankara Devlet Opera ve Balesinin arşivinde bulundu. Rejisör Gürçil Çeliktaş, yaptığı açıklamada, Cemal Reşit Rey'in eseri farklı zamanlarda bestelediğini ve dördüncü perdenin orkestrasyonunu bitirmediği için 1983'te dönemin Genel Müdürü Yalçın Davran ile besteciyi evinde ziyaret ettiklerini ve dördüncü perdenin tamamlanması için ricada bulunduklarını söyledi.
Lale Devri'nde Selimiye Camisi'nde görev yapan bir müezzinin hikayesini anlatıyor
Dördüncü perdenin tamamlanmasının ardından eserin sahnelenmesinin uzun yıllar beklendiğini belirten Çeliktaş, şunları kaydetti:
"Eser daha öncede sahneye konmak istendi ve 'çok zor bu eser ancak konser şeklinde icra olur' dendiği için İstanbul'da konser şeklinde söylendi. Opera olarak ise hiç söylenmedi. Biz Çelebi Operası'nı çok sevdik. Eser, Lale Devri'nde Selimiye Camisi'nde görev yapan bir müezzinin hikayesini anlatıyor. Eserde, Sultan müezzinin sesini beğeniyor ve sesi güzel diye saraya getiriyor ama Konya'ya sürülmek mecburiyetinde kalıyor ve sonrasında yaşanan olaylar aktarılıyor. Şiirsel bir anlatımı var. Cemal Reşit Rey, anlatımı çok güçlü, armonisi çok kuvvetli bir eser, beste yazmış. Bize de onu en iyi şekilde sunmak düştü."
Eylül ayından sonra çalışmalar yeniden başlayacak
Ankara Devlet Opera ve Balesi Müdürü Mithat Karakelle de sezon başında AA'ya verdiği ilk röportajında Çelebi Operası'nın sahneleneceğini söylediğini, o zamandan bu zamana yoğun bir zaman geçirdiklerini, çalışma ve dekor imalat sürecinin nihayete erdiğini belirtti.
Karakelle, "Çelebi Operası'nın ilk defa sahneleniyor olması bizi çok heyecanlandırıyor. Başarabileceğimize inanıyorum, çok mutluyuz. 19 Nisan'da sahneleyeceğiz ve hep birlikte izleyeceğiz. Bu yıl bu eser 5 temsil yapacak. Eylülden itibaren de çalışmalar tekrar başladığında, sezon içinde seyirciye sunmaya devam edeceğiz. Bütün eserler için özen gösteriliyor ama kimsenin yapmadığı bir şey yapıyor olmak ve dünya prömiyeri yapıyor olmak ayrı bir çaba. Yapılması çok kez denenmiş ve başarılamamış, sebeplerini anlayabiliyorum, çünkü çok zor bir eser." diye konuştu.
