İzmir’in Menemen ilçesine bağlı Görece, tarihi boyunca çeşitli dönemlerde anılmış ve Osmanlı kayıtlarında yer bulmuş bir köy. 1487 yılına kadar uzanan belgeler, Görece’nin yaya köyü olma ihtimalini gündeme getiriyor. Yüzyıllar içinde farklı yerleşim alanlarına taşınan köy, bugün Gediz Nehri’nin kuzeyindeki verimli topraklar üzerinde konumlanıyor.
Osmanlı kayıtlarında Görece
Görece’nin adı, ilk kez 1487 yılında Yaya Defteri'nde geçiyor. Bu kayıtlarda, yaya askeri sınıfına bağlı kişilerin köyde yerleşik olması, Görece’nin bir yaya köyü olabileceğini gösteriyor. Köy, daha sonra 19. yüzyıl Menemen Şeriye Sicili ve Aydın Vilayeti Salnamesi'nde de yer almıştır. 1890 yılı salnamesine göre, Görece’de 44 hanede 267 nüfus bulunurken, 1927 yılına gelindiğinde 70 hanede 264 kişilik bir nüfusa sahip olduğu belirtiliyor.
Yer değişikliği ve tarihi yollar
Görece köyü, 1978 yılında Kurtkaya Tepesi’nden daha düşük rakımlı, Gediz Nehri’nin kuzeyine taşındı. Yeni yerleşim alanı, verimli toprakları ve geniş ovaya hakim konumuyla dikkat çekiyor. Eski Görece’ye giden taş döşeme yolun Osmanlı dönemine ait olduğu, ayrıca yol kıyısındaki Yeni Mezarlık’ta bulunan en erken mezar taşlarının Hicri 1289 ve 1294 tarihlerine ait olduğu biliniyor
Antik dönem kalıntıları ve cami yenilemesi
Yeni Mezarlık içinde, muhtemelen Görece Kalesi’ndeki Batı Agora’dan getirilmiş 80’e yakın antik sütun tamburu yer alıyor. Eski Görece’deki cami ise 1965 yılında yenilenmiş, bu nedenle orijinal camiye ait kitabe ve kayıtlar günümüze ulaşamamıştır.
Yörük kökenli bir yerleşim
Görece adının kökeni hakkında köylüler arasında farklı görüşler bulunmakla birlikte, Türkiye’nin farklı bölgelerinde de aynı adı taşıyan köylerin varlığı, yerleşimin Yörük/Türkmen cemaatleriyle bağlantılı olduğunu düşündürüyor. Görece köyleriyle bağlantılı olduğu bilinen Gürcülü ve Gürecilü adındaki Yörük cemaatleri, Maraş Eyaleti’nde de kayıtlara geçmiştir.