KÜLTÜR-SANAT

Hala devam eden Şaman gelenekleri

Günlük arkında olmadan uyguladığımız pek çok gelenek, Şamanizm'den miras kalan ritüellerin modern zamanlara uyarlanmış halleri olarak karşımıza çıkıyor.

Abone Ol

Birçok davranışımızın kökeni kadim inanç ve geleneklere dayanıyor. Farkında olmasak bile, günümüzde hala Şamanizm’den miras kalan pek çok ritüeli uyguluyoruz. İşte bunlardan bazıları:

1. Tahtaya vurmak

Eski Türkler, kötü ruhları kovmak için ormanlara girmeden önce ağaçlara vururlardı. Günümüzde ise kötü bir şey söylediğimizde tahtaya vurarak aynı davranışı sergiliyoruz. Bu gelenek, kötü ruhların bizi duymaması için ses çıkarma ritüeline dayanıyor.

2. Ölünün üzerine bıçak koymak

Madenlerin koruyucu ruhlara sahip olduğuna inanan eski Türklerden günümüze gelen bu gelenekte, ölünün üzerine bıçak koymak kötü ruhlardan korunma amacı taşıyor. Aynı şekilde lohusa kadınların yanına da makas ve iğne bırakmak, onları koruma amacını güdüyor.

3. Ağaçlara bez ya da çaput bağlamak

Şamanizm inancında, dileklerin gerçekleşmesi ruhlar aracılığıyla olur. Bu nedenle, dilek dilemek isteyenler ağaçlara bez bağlarlar. Ağaçlar, yaşamın sembolü olduğu için bu ritüel günümüzde de yaygın şekilde devam ediyor.

4. Kapı eşiğine basmamak ya da oturmamak

Eşikte oturmanın ya da basmanın uğursuzluk getireceğine dair inanış, evin koruyucu ruhu olan eşik iyesine dayanıyor. Eski Türk inançlarında, ev iyeleri evleri kötü ruhlardan korur ve bu ruhlar genellikle eşiklerde yaşar.

5. Yolcunun ardından su dökmek

Yolcunun ardından su dökülmesi, su gibi rahatça gidip gelmesini temenni etmek içindir. Aynı zamanda bu gelenek, giden kişinin üzüntüsünü hafifletmek amacıyla ruhlara su sunma ritüeline dayanır.

6. Kurşun dökmek

Nazardan korunmak amacıyla yapılan kurşun dökme ritüeli, Şamanizm’de "Kut Dökme" adıyla bilinir. Kötü ruhlardan korunma amacıyla uygulanan bu gelenek, halen sıkça yapılan bir ritüeldir.

7. Kırmızı kurdele

Gelinlerin beline, lohusa kadınların başına ya da çocuklara kırmızı kurdele takmak, Albız ismi verilen kötü bir ruha karşı korunmak amacı taşır. Bu gelenek günümüzde de sürdürülmektedir.

8. Nazar boncuğu

Nazar inancı, insanların bakışlarıyla zarar verebileceği düşüncesine dayanır. Nazardan korunmak için kullanılan nazar boncuğu, eski Türk geleneklerinden günümüze ulaşan bir semboldür.

9. Köpek uluması

Köpek uluması, kötü olayların habercisi olarak kabul edilir. Şaman inancına göre köpekler, kötü olayları önceden hissedebilir ve bunu uluyarak ifade eder. Bu inanış, günümüzde hala etkisini korumaktadır.

10. Mevlit ve ilahiler

Şaman ayinlerinde davul ve kopuz kullanılırdı. Günümüzde, mevlitlerde ve ilahilerde kullanılan müzik, Şaman ayinlerinin bir yansıması olarak değerlendirilebilir.

11. Mezarlardaki suluklar

Mezarların ayak ucunda yer alan küçük suluklar, ölen kişilerin ruhlarının susadıklarında kalkıp su içeceklerine inanıldığı için konur. Aynı zamanda kuşların ve diğer canlıların bu suluklardan su içmesinin ölen kişinin ruhuna fayda sağlayacağı düşünülür.

12. 40 Sayısı

Türk toplumunda 40 sayısının özel bir yeri vardır. Ölen bir kişinin ardından 40 gün geçmesini beklemek ya da bebeklerin kırkının çıkmasını kutlamak, Şaman inancından günümüze taşınan bir gelenektir. Bu inanışa göre ruh, bedeni 40 gün içinde terk eder.

Günlük yaşantımızda birçok ritüelin kökeni Şamanizm’e dayanmakta. Bilmeden uyguladığımız bu gelenekler, kadim Türk kültürünün izlerini hala yaşattığımızı gösteriyor.