Narsistik kişilik bozukluğu nedir?
Narsisizm, bir kişilik özelliği olarak kabul edilse de, aşırıya kaçtığında kişilerarası ilişkilerde ciddi sorunlara neden olabilir. Narsistik kişilik bozukluğu (NKB), bireyin kendisini aşırı derecede önemli görmesi, başkalarına karşı empati eksikliği göstermesi ve sürekli olarak takdir edilme ihtiyacı içinde olmasıyla tanımlanır. ABD'de yapılan araştırmalara göre, nüfusun %0,5 ila %5'inin narsistik kişilik bozukluğu taşıdığı tahmin edilmektedir. Bu rahatsızlık bir spektrum bozukluğu olarak değerlendirilir, yani belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Narsistik kişilik bozukluğunun 15 yaygın belirtisi
- Başkalarını sık sık üzmek: Duygusal manipülasyon yaparak veya başkalarının duygularını görmezden gelerek çevresindeki insanları incitebilirler.
- İlişkileri sürdürmede zorluk yaşamak: Uzun vadeli sağlıklı ilişkiler kurmakta güçlük çekerler.
- Kendilerini her zaman ilk sıraya koymak: Kendi istek ve ihtiyaçlarını her şeyin üstünde tutarlar.
- Aşırı değerli hissetmek: Kendilerini diğer insanlardan daha üstün görürler.
- Her zaman "doğru" olduklarını düşünmek: Eleştiriyi kabul etmekte zorlanırlar ve her zaman haklı olduklarına inanırlar.
- Bencil olmak ve sürekli kendilerinden bahsetmek: Sohbetleri kendi üzerine çekmeye ve sürekli kendileri hakkında konuşmaya eğilimlidirler.
- Dikkat ve hayranlık arzusunda olmak: Sürekli ilgi ve övgü beklerler, aksi halde kendilerini kötü hissedebilirler.
- Yalnızca değerli gördükleri kişilerle etkileşime girmek: İnsanları statü veya fayda açısından değerlendirerek seçim yaparlar.
- Yeteneklerini ve başarılarını abartmak: Gerçekten olduklarından daha başarılı ve üstün görünmeye çalışırlar.
- Başarılarıyla övünmek: Sürekli geçmiş başarılarını anlatma ve çevresindekilere gösteriş yapma eğilimindedirler.
- Gerçekçi olmayan hedefler koymak: Ulaşılamayacak kadar büyük hedefler belirleyerek kendilerini üstün göstermeye çalışırlar.
- Hızlı ruh hali değişimleri yaşamak: Övgü aldıklarında mutlu olabilirler, ancak eleştiriyle karşılaştıklarında öfkelenebilirler.
- Ne pahasına olursa olsun kazanmayı istemek: Her türlü rekabeti bir güç gösterisi olarak görerek daima kazanmaya odaklanırlar.
- Sınırsız başarı, para, zeka, güzellik, aşk ve güç hayalleri kurmak: Kendi mükemmellik algılarıyla ilgili aşırı fantezilere sahiptirler.
- Hassas bir öz saygıya sahip olmak: Dışarıdan kendinden emin görünseler de, içten içe derin güvensizlikler yaşayabilirler.
Narsistik kişilik bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler genellikle profesyonel yardım almaya direnç gösterir. Ancak bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve psikoterapi, bu kişilerin duygusal farkındalık kazanmalarına ve empati yetilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Eğer bir yakınınızda narsistik eğilimler gözlemliyorsanız, onunla sağlıklı sınırlar koyarak iletişim kurmanız ve gerekirse bir uzmandan destek almanız önemlidir.