Urla, Batı Anadolu sahil kesiminde bulunan önemli bir yerleşim yeri olarak tarihi boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yaptı. Liman Tepe’deki arkeolojik kazılar, bölgenin tarihine dair değerli bilgiler sunuyor.
Liman Tepe ve erken yerleşim
Kalkolitik Çağ’dan Roma Dönemi sonuna kadar süren kesintisiz iskân, Liman Tepe’nin tarihi açısından benzersiz bir karakter sergiliyor. Orta Kalkolitik Dönem’den başlayarak Geç Roma Dönemine kadar uzanan 7 mimari tabaka, bu bölgede önemli bir yerleşim merkezi olduğunu gösteriyor. Ele geçen buluntular, Liman Tepe’nin denizaşırı ticaret ilişkilerinin merkezinde yer aldığını ortaya koyuyor.
Klazomenai dönemi ve şehir devletleri
MÖ 1200 yıllarında Ege Deniz Kavimleri Göçü ile birlikte, Liman Tepe’nin varlığı daha da belirginleşmiştir. MÖ 8. yüzyıla gelindiğinde Klazomenai, siyasi olarak güçlü bir yapı haline gelmiş ve şehir devletleri sistemine katıldı Ancak MÖ 6. yüzyıldan itibaren çeşitli istilalar ve ayaklanmalar bu bölgeyi etkiledi.
Türklerin Urla’ya girişi ve beylikler dönemi
Türkler, 1080’li yıllarda Çaka Bey tarafından Ege Denizi’ne ulaşmış ve Klazomenai’yi de ele geçirdi. Anadolu Selçuklu Devleti’nin 1308’de yıkılmasının ardından, bölge Aydınoğlu Gazi Umur Bey ve İbrahim Bahadır Bey’in kontrolüne girdi. 1390’da Osmanlı topraklarına katılan Urla, ticaretin merkezi olmaya devam etti.
Osmanlı dönemi ve ticaretin gerilemesi
Osmanlı döneminde Urla, iç ve dış ticarette önemli bir rol oynadı. Ancak 16. yüzyıl sonlarında deniz ticareti gerilemeye başlayıp korsanlık faaliyetleri bu durumu etkiledi. 1919’da İzmir’in işgaliyle birlikte Urla, Kurtuluş Savaşı’nın önemli merkezlerinden biri haline geldi.
Kurtuluş Savaşı ve Urla’nın kurtuluşu
15 Mayıs 1919’da Yunan işgali başlayıp Urla’da ilk direniş 16 Mayıs’da gerçekleşti. 18 Mayıs’da Urla, işgal altında kaldı. 26 Ağustos 1922’de başlayan Başkomutan Meydan Muharebesi’nde Yunan ordusu kesin yenilgiye uğradı. Türk ordusu, 9 Eylül'de İzmir’e girdi ve 12 Eylül’de Urla, kurtuluş günü olarak tarihe geçti. Urla'nın tarihi, zengin kültürel mirasıyla günümüze kadar devam etti.