İzmir’in Konak ilçesindeki Kapılar Semti’nde, Antik Dönem'den kalma sur duvarları arasında gizlenmiş bir tarihi çeşme, sessizliğini koruyor. Etiler Mahallesi’nde, 954 ve 1282 sokakların kesişiminde, 119 No’lu evin avlu duvarının köşesine yakın konumlanan bu duvar çeşmesi, semte adını veren antik kapı kalıntısına bitişik şekilde yer alıyor.
Çeşmenin özellikleri nedir?
Eğimli bir yol üzerinde yer alan ve bugün artık kullanılmayan bu çeşme, mimari açıdan oldukça dikkat çekici. Kare ön yüzeyli yapıda, antik kent surlarından alındığı düşünülen büyük kesme taşlar kullanılmış. Bu taşlar, bitişiğindeki kapı ve sur duvarında kullanılanlarla büyük benzerlik gösteriyor. Çeşmenin ön cephesi, profilli bir silmeyle sonlanan saçakla taçlandırılmış.
Orta kısmında sivri kemerli bir çökertme içine yerleştirilmiş ayna taşı dikkat çekiyor. Ayna taşının alt kısmında lüle deliği görülebiliyor, ancak zamanla yükselen zemin nedeniyle yalak kısmı bugün görünür durumda değil. Çeşmenin sağ tarafında ise zeminin biraz üstünde kalan bir seki taşı, çeşmenin zamanında oturularak kullanılan bir alan da sunduğunu düşündürüyor.
Süsleme ve korunma durumu
Süsleme açısından oldukça sade bir yapıya sahip olan çeşmede, en dikkat çeken unsur ön ve sol cephede saçak boyunca uzanan profilli silme. Bu sadelik, çeşmenin görkemini arka planda bıraksa da tarihî bir zarafet sunuyor.
Çeşme günümüzde genel olarak sağlam bir durumda. Ancak işlevini kaybetmiş, su akışı durmuş ve yapının bazı bölümlerinde bitkilenme ile kirlilik göze çarpıyor. Yalak kesiminin yapılacak kazılarla açığa çıkarılmasını, temizlik ve onarım çalışmalarıyla birlikte çeşmeye yeniden su verilmesini öneriliyor.
Tarihlendirme ve önemi
Üzerinde herhangi bir kitabe bulunmadığı için çeşmenin inşa tarihi ya da banisi bilinmiyor. Ancak kullanılan taşlar ve mimari üslup göz önüne alındığında, bu yapının oldukça eski dönemlere, muhtemelen 19. yüzyıl sonları veya öncesine ait olduğu değerlendiriliyor. Çeşmenin Kapılar Semti’ndeki antik dokuyla bütünleşmesi, onu sadece bir su kaynağı değil, aynı zamanda geçmişe açılan bir pencere haline getiriyor.
Nasıl gidilir?
Kapılar Semti’ne ulaşmak için Konak’tan yaya olarak ya da ESHOT otobüsleriyle Etiler Mahallesi’ne ulaşabilirsiniz. 954 ile 1282 sokakların kesiştiği noktaya geldiğinizde, antik kapı kalıntılarının hemen yanında, 119 No’lu evin avlu duvarına yaslanmış çeşme sizi karşılayacak.
