Manisa’nın Kemalpaşa ilçesindeki Hamza Baba Türbesi ve çevresindeki tarihi Bektaşi tekkesi, bölgenin İslâmlaşması süreciyle ilişkilendirilen önemli yapılar arasında yer alıyor. Rivayetlere göre, Horasan'dan gelen Hamza Baba, bölgeyi fetheden gazi erenlerdendi. Onun adına II. Murad döneminde Nif’te (Kemalpaşa) bir türbe inşa edilirken, yakınlarında da bir Bektaşi tekkesi kuruldu. Ancak Ömer Lütfi Barkan’ın Saruhan Evkaf Defteri’nde bulduğu en eski kayıt, bu yapının II. Bayezid döneminde kurulduğunu gösteriyor. Kayıtta, Hamza Baba’nın burada bir zaviye inşa ederek çevreyi ihya ettiği ve bağ dikerek su getirdiği belirtiliyor.
Manisa yöresinde Gazi Eren Hamza Baba’nın Türbesi II. Murad döneminden günümüze ayakta
Hamza Baba Tekkesi’nin geçmişine dair bilgilere göre, zaviye 1521-22 yıllarında II. Bayezid tarafından onaylanmış. Bu dönemde Hamza Baba’nın yaşadığı, hatta muhtemelen aynı yıllarda vefat ettiği düşünülüyor. 1892 tarihli bir belgeye göre ise tekke, o yıllarda Şeyh Halil Efendi'nin oğlu Derviş Ali Efendi'ye devredildi. Ancak geçen 100 yıllık sürede tekkeden geriye sadece Hamza Baba Türbesi kalabilmiş.
Horasan’dan Kemalpaşa’ya: Gazi Eren Hamza Baba’nın hikayesi
Bir mezarlık içinde yer alan Hamza Baba Türbesi, sekizgen planlı, kesme taştan yapılmış bir yapıdır. Giriş kısmında, mukarnaslı başlıklı iki sütuna dayanan sivri kemerli bir sundurma yer alır. Türbenin sekizgen yapısı, profilli bir silme ile sonlanmakta ve üstte kurşunla kaplı küçük bir kubbeye oturur. Yedi cephesinde yer alan alt ve üst sıradaki pencereler, içeriye doğal ışık sağlıyor. Alt sıradaki pencerelerden biri, içeride sivri kemerli bir mihrap görünümüne sahip.
II. Bayezid döneminden günümüze
Türbenin içinde yalnızca bir sanduka bulunurken, İnci Kuyulu’ya göre, mihrap çevresindeki süslemeler orijinal olmayıp sonradan eklenmiştir. Bugün tekke yerinde olmasa da Hamza Baba Türbesi, Batı Anadolu’nun fethi ve İslâmlaşması ile bağlantılı gazi erenlerin anısını yaşatan nadide yapılar arasında önemini koruyor.
