Türk Tabipleri Birliği Aile Hekimliği Kolu, Kocaeli’nin ardından İstanbul’da da bir çocuğun meningokok menenjit nedeniyle hayatını kaybettiğini açıkladı. Özellikle kalabalık ortamlarda yayılabilen bu hastalık, ciddi sonuçlara yol açabiliyor. Uzmanlar, korunmanın en etkili yolunun aşı olduğunu belirtirken, meningokok aşısının Türkiye’de henüz çocukluk çağı aşı takvimine dahil edilmediğine dikkat çekiyor.
Aşı neden takvimde yok?
Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, menenjitin pnömokok, Hib ve meningokok bakterileriyle oluştuğunu belirtti. Hib’e karşı 2006’dan, pnömokoka karşı ise 2008’den bu yana aşılama yapıldığını söyleyen Ceyhan, meningokoka karşı aşılamanın ise henüz uygulanmadığını ifade etti.
Sağlık Bakanlığı'nın Ulusal Aşı Takvimi’nde meningokok aşısı yer almıyor. Bakanlık, bu aşıların ömür boyu koruma sağlamadığını, koruyuculuğun 2 ila 5 yıl sürdüğünü bildirerek rutin uygulamaya alınmadığını belirtiyor.
Aşı var ama pahalı
Prof. Dr. Ceyhan, aşının eczanelerden temin edilebildiğini ancak fiyatının oldukça yüksek olduğunu söyledi. Ceyhan, bu aşının ücretsiz uygulanması halinde meningokok hastalığının yüzde 90-100 oranında önlenebileceğini belirtti. Ekonomik gerekçelerin etkili olduğunu vurgulayan Ceyhan, “Askerlere ve Hac’a gideceklere bu aşı yapılırken çocuklara yapılmaması çelişki yaratıyor,” dedi.
Dr. Emrah Kırımlı ise tek dozun yaklaşık 3 bin TL olduğunu ve bu nedenle ailelere öneride bulunamadıklarını belirtti. Devletin toplu alım yaparak daha uygun fiyata bu aşıyı temin edebileceğini ifade eden Kırımlı, “Aileleri piyasa dinamiklerine teslim etmiş oluyoruz,” dedi. Menenjit aşılarının ücretsiz aşı programına alınması gerektiğini vurguladı.
Hastalık ne kadar yaygın?
Sağlık Bakanlığı’na göre meningokok, akut menenjit vakalarının nedenlerinden biri. Türkiye’de sporadik vakalar şeklinde görülüyor. Ancak Türk Tabipleri Birliği Aile Hekimliği Kolu Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Emrah Kırımlı, yılda yaklaşık 1.500 vaka görüldüğünü ve 350 civarında ölüm yaşandığını ifade etti. Bu rakamlar resmi kaynaklar tarafından paylaşılmadı.
Belirtileri neler, kimler risk altında?
Sağlık Bakanlığı, meningokok menenjitin beyin zarı, omurilik ve kan dolaşımında enfeksiyona neden olduğunu ve tedaviye rağmen %10-15 ölüm oranına sahip olduğunu belirtiyor. Ayrıca hastalığı geçirenlerin %11-19’unda kalıcı hasarlar oluşabiliyor.
Belirtiler arasında ani başlayan ateş, baş ağrısı, ense sertliği, bulantı, kusma, ışıktan rahatsızlık ve bilinç değişikliği yer alıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bebeklerde daha farklı belirtiler gözlenebiliyor: huzursuzluk, zayıf ağlama, beslenme güçlüğü, bıngıldakta şişlik gibi.
Vakalar nerelerde görülüyor?
Hastalık, kalabalık ortamlarda daha çok görülüyor: askeri kamplar, dini etkinlikler, spor organizasyonları gibi. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre en fazla 3-12 aylık bebeklerde ortaya çıkıyor. Meningokok sepsisi durumunda döküntüler oluşabiliyor.
Afrika’da Senegal’den Etiyopya’ya uzanan “menenjit kuşağı” en riskli bölge olarak tanımlanırken, Suudi Arabistan’da mart ayında 11 vaka bildirildi. Umre dönüşü Doğu Akdeniz bölgesinde de 6 vaka tespit edildi.
