Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunlarından biri haline gelen obezite, dünya genelinde hızla artmaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, 2022 itibarıyla dünya genelinde 2,5 milyar yetişkin aşırı kilolu, 890 milyondan fazlası ise obez.
Obezite nedir?
DSÖ, obeziteyi "vücutta aşırı yağ birikimi sonucu ortaya çıkan kronik ve karmaşık bir sağlık problemi" olarak tanımlıyor. Obezite, aşırı kilo ve enerji alımı ile harcanması arasındaki dengesizlikten kaynaklanıyor.
Obezite sadece fiziksel görünümü değil, genel sağlığı da ciddi şekilde etkiliyor. Tip 2 diyabet, kalp hastalıkları, kemik sağlığı sorunları, üreme bozuklukları ve bazı kanser türleriyle ilişkili olduğu biliniyor. Ayrıca, uyku bozukluklarına ve hareket kabiliyetinde azalmaya yol açarak yaşam kalitesini düşürüyor.
Küresel bir sorun: Obezite
Bir zamanlar yüksek gelirli ülkelerin sorunu olarak kabul edilen aşırı kilo ve obezite, artık düşük ve orta gelirli ülkelerde de hızla artıyor. Bu ülkeler, yetersiz beslenme ve bulaşıcı hastalıklarla mücadele ederken aynı zamanda obezite oranlarının yükselmesiyle de karşı karşıya.
DSÖ verilerine göre;
- 18 yaş ve üzeri yetişkinlerin yüzde 43'ü aşırı kilolu, bu oran 1990'a göre neredeyse iki katına çıktı.
- 5 yaş altı 37 milyon çocuk aşırı kilolu. Afrika’da bu oran 2000 yılından bu yana yüzde 23 arttı.
- 5-19 yaş aralığında 390 milyondan fazla çocuk ve ergen aşırı kilolu. 1990’da yüzde 2 olan obezite oranı, 2022’de yüzde 8’e yükseldi.
- Obezite, kız çocuklarında yüzde 1,7'den 6,9'a, erkek çocuklarında ise yüzde 2,1’den 9,3’e çıktı.
Türkiye’de obezite oranları artıyor
Türkiye, dünya genelinde obezite oranları açısından kadınlarda 42'nci, erkeklerde ise 60'ıncı sırada yer alıyor.
Sağlık Bakanlığı'nın "Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2017" raporuna göre, 15 yaş ve üzeri kişilerde obezite sıklığı yüzde 31,5 olarak kaydedildi. Bu oran kadınlarda yüzde 39,1 ve erkeklerde yüzde 24,6 olarak belirlendi.
Obezite ekonomik bir yük
Obezitenin sağlık üzerindeki etkileri kadar ekonomik boyutu da büyük. DSÖ’ye göre, herhangi bir önlem alınmazsa obezitenin küresel maliyetlerinin 2030'a kadar yılda 3 trilyon dolara, 2060'a kadar ise 18 trilyon dolara ulaşması bekleniyor.