Ankara Üniversitesi (AÜ) Ziraat Fakültesi Moleküler Entomoloji Laboratuvarı (MOLEN) tarafından gerçekleştirilen bir çalışma, patates böceklerinin yağ biriktirme ve yakma süreçlerinin insanlar için büyük potansiyel taşıdığını ortaya koydu. Böceklerin kış uykusu sırasında, vücutlarında yağ biriktirmeleri ve bu yağları yakmaları, insan sağlığına yönelik obezite ve karaciğer yağlanması gibi sorunların çözülmesinde umut verici bir temel olabilir.
Patates böceklerinin yağ biriktirme ve yakma yetenekleri
Prof. Dr. Umut Toprak ve ekibinin yaptığı çalışma, dünyaca ünlü bilim dergilerinden "Proceedings of the National Academy of Sciences"ta (PNAS) yayımlandı. Bu araştırmada, patates böceklerinin kış uykusuna yatarken yağ biriktirme ve bu yağları enerji kaynağı olarak kullanma yetenekleri incelendi. Prof. Dr. Toprak, bu canlıların kışın altı ay boyunca hiç yemeden içmeden geçirdikleri süreyi, önceden biriktirdikleri yağlarla hayatta kalmalarını sağlayarak geçirebildiklerini belirtti.
İnsan genleriyle benzerlikler
Araştırmalar, patates böceklerinde bulunan yağ metabolizmasıyla ilişkili genlerin, insanlardaki yağ yakma mekanizmalarıyla büyük benzerlik gösterdiğini ortaya koydu. Bu bulgu, insanların yağ biriktirme ve yakma konusunda neden başarısız olduklarına dair yeni bir bakış açısı sunuyor. Prof. Dr. Toprak, “Patates böceği bu süreci çok başarılı bir şekilde atlatıyor. İnsanların neden bu mekanizmayı verimli şekilde kullanamadığını araştırmaya başladık” dedi.
Şeker ve yağ ilişkisi
Çalışmanın bir diğer önemli bulgusu da patates böceklerinin besinlerinde sadece yağları değil, şekerden aldıkları yağları da biriktirdikleri oldu. Patates böcekleri, patates bitkilerinin yapraklarından beslenirken şeker tüketiyor ve bu şekeri yağ üretiminde kullanıyor. Bu keşif, insanlarda da şekerin yağ sentezinde önemli bir kaynak olabileceğini düşündürüyor. Toprak, “Şeker içeriği, yağlanma açısından kesinlikle dikkate alınması gereken bir parametre” diyerek, bu bilginin beslenme alışkanlıklarına nasıl etki edebileceği üzerinde durdu.
Yağlanma ve kış boyunca yağ yakma mekanizması
Patates böcekleri, sonbaharda ışıklanma süresinin düşmesiyle birlikte aşırı yağlanıyor. Bu yağlanma, hayatta kalma mücadelesinin bir parçası olarak, kış boyunca yağları yakmalarına olanak tanıyor. Prof. Dr. Toprak, bu mekanizmanın insanlar için de faydalı olabileceğini, özellikle yağ yakımına yardımcı olabilecek bazı genlerin keşfedildiğini söyledi.
Obezite ve karaciğer yağlanması üzerindeki etkileri
Patates böceklerinin bu biyolojik yetenekleri, obezite ve karaciğer yağlanması gibi sorunların çözümüne katkı sağlayabilir. Prof. Dr. Toprak, "Böceklerden elde edilen peptitlerin, yağlanmayı azaltmada etkili olabileceğini gözlemledik. Bu peptitlerin memeli modelleri üzerinde nasıl bir etki gösterdiği konusunda daha fazla çalışma yapacağız" dedi.
Patates böceklerinin bu benzersiz yağ biriktirme ve yakma mekanizmaları, obezite gibi yaygın sağlık sorunlarıyla mücadelede yeni bir umut kaynağı olabilir. Prof. Dr. Toprak, patates böceklerinin potansiyelinin çok yüksek olduğunu vurgulayarak, bu alanda yapılacak ileri düzey çalışmaların, insan sağlığına yönelik devrim niteliğinde tedavi yöntemlerine ışık tutabileceğini belirtti.
