İzmir'in Karşıyaka ilçesinde yer alan Kal Kadoş Havrası, sadece bir ibadet yeri değil, aynı zamanda bölgenin kültürel ve mimari tarihini yansıtan bir yapı. Yahudi cemaatinin Kemeraltı’ndan Alaybey’e yerleşmesiyle XX. yüzyılda inşa edilen bu havra, günümüzde farklı bir işlevle kullanılmasına rağmen özgün mimari dokusunu koruyor.
Mimari özellikleri
Kal Kadoş Havrası, İtalyan etkisiyle kilise planlı olarak inşa edilmiş olup, diğer sefared havralarından farklı bir yapıya sahiptir. Öne çıkan özellikleri şunlardır:
- Tevya Düzeni: Çift tevya planına sahip olan yapı, tora dolabıyla bütünleşmiş bir platform üzerinde yükselir.
- Aydınlık Mekân: Sade ve süslemesiz iç mekân, sefared havralarına kıyasla oldukça aydınlıktır.
- Malzeme ve Yapı Tekniği: Yığma taş duvarlarla inşa edilmiş, ahşap konstrüksiyonlu çatı ve ahşap rabıtalı tavan ile tamamlanmıştır.
- Avlu Düzeni: Kemeraltı havralarındaki masif duvarların aksine, alçak taş bahçe duvarları ile çevrili ferah bir avluya sahiptir.
Günümüzde Kal Kadoş Havrası
Tarihi havra, günümüzde Karşıyaka Belediyesi tarafından konservatuar olarak kullanılmaktadır. İbadet yapılan ana mekân, konser ve müzik eğitimine ayrılmış bir salon haline getirilmiştir. Yapının özgün planı, tora dolabı, tevya ve oturma sıraları korunmuş, sadece giriş kısmına modern ihtiyaçlara yönelik ıslak hacimler eklenmiştir. Kal Kadoş Havrası, hem bir ibadet yeri hem de bir kültür mirası olarak geçmiş ile bugün arasında köprü kurmaya devam ediyor. Mimari ve tarihi özellikleriyle İzmir’in zengin kültürel mozaiğinin önemli bir parçasını oluşturan bu yapı, her köşesinde farklı bir hikâye barındırıyor.
