10 Kasım, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün ölüm yıldönümüdür. 1938 yılında, İstanbul’daki Dolmabahçe Sarayı’nda saat 9.05'te hayata veda eden Atatürk, Türk milletinin gönlünde her geçen yıl daha da derinleşen bir yer edinmiştir. Bugün, Atatürk’ün Türk milletine bıraktığı mirası ve ülkenin geleceğine olan katkılarını anarken, aynı zamanda tarihe damgasını vuran önemli olaylar da dikkat çekmektedir.
10 Kasım’da olan diğer tarihi olaylar
1444 - Varna Muharebesi: Kral I. Ulászló komutasındaki Haçlı Ordusu ile II. Murat önderliğindeki Osmanlı Ordusu, bugünkü Bulgaristan'ın Varna şehri yakınlarında karşı karşıya geldi. Osmanlı zaferiyle sonuçlanan bu savaş, Osmanlı'nın Balkanlar’daki hâkimiyetini pekiştirmiştir.
1775 - ABD Deniz Piyadeleri'nin kuruluşu: Amerika Birleşik Devletleri'nde, ABD Deniz Kuvvetleri bünyesinde, "Deniz Piyadeleri" olarak bilinen askeri birim kuruldu.
1908 - Cemiyet-i Hayriye-i Nisvaniye kuruldu: Selanik’te Zekiye Hanım tarafından kız çocuklarının eğitimi için Cemiyet-i Hayriye-i Nisvaniye kuruldu.
1914 - Hicaz-Yemen Savaşı başladı: Osmanlı İmparatorluğu ve Britanya İmparatorluğu arasında, Hicaz ve Yemen’deki topraklar için savaş başladı.
1918 - Darülbedayi’ye ilk kız öğrenciler alındı: İstanbul Darülbedayi'ye ilk kız öğrenciler kabul edilerek eğitimde cinsiyet eşitliğine adım atıldı. Öğrencilerin isimleri Bedire, Memduha, Beyza, Refika ve Afife (Jale) oldu.
1922 - VI. Mehmet Vahdettin son selamlık törenini yaptı: Osmanlı padişahı VI. Mehmet Vahdettin, son Selamlık törenine katılarak Osmanlı İmparatorluğu'nun sona erdiği bir dönüm noktasına gelindi.
1928 - Michinomiya Hirohito Japonya’nın imparatoru oldu: Michinomiya Hirohito, Japonya'nın 124. İmparatoru olarak taç giydi.
1938 - Atatürk'ün ölümü: Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu, 10 Kasım 1938 tarihinde saat 9.05'te Dolmabahçe Sarayı’nda vefat etti. Türkiye'de ulusal yas ilan edilerek tüm halk Atatürk'ü saygıyla andı.
1953 - Atatürk’ün naaşı Anıtkabir’e nakledildi: Mustafa Kemal Atatürk’ün naaşı, Cumhurbaşkanı Celâl Bayar ve halkın katıldığı görkemli bir törenle Anıtkabir’e taşındı.
1969 - Türkiye'nin Kalbi Ankara belgeseli yayınlandı: Sovyetler Birliği yapımı olan "Türkiye'nin Kalbi Ankara" adlı belgesel, Atatürk'ün ölümünün 31. yıl dönümünde TRT'de yayımlandı, ancak "Komünizm propagandası yapılıyor" gerekçesiyle yayını apar topar kesildi.
1970 - Lunokhod 1 fırlatıldı: Sovyetler Birliği’ne ait Ay aracı Lunokhod 1, uzaya fırlatıldı. Bu araç, Dünya dışında bir zeminde uzaktan kumanda ile hareket ettirilen ilk robot oldu.
1975 - Angola bağımsızlığını kazandı: Portekiz, 16. yüzyıldan beri sömürgesi olan Angola’ya özgürlüğünü verdiğini açıkladı.
1980 - Polonya'da dayanışma sendikası yasallaştı: Lech Walesa liderliğinde kurulan Dayanışma Sendikası, Polonya'da yasallık kazanarak, işçi hareketinin simgesi haline geldi.
1981 - "Devlet mezarlığı hakkında kanun" yürürlüğe girdi: Bu kanunla, Anıtkabir dışında başka bir yerde devlet büyüklerinin mezarının muhafaza edilmesi yasaklandı.
1988 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Atatürk'ü Anma Töreni konuşması: Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Atatürk'ü Anma Töreni’nde yaptığı konuşmasında, "Sen Türk olmakla mutluydun. Türklük seninle daha da mutludur." dedi.
1989 - Bulgaristan Devlet Başkanı Todor Jivkov istifa etti: Doğu Avrupa'daki demokratikleşme hareketi sonrasında Bulgaristan Devlet Başkanı Todor Jivkov, istifa etti.
2020 - Dağlık Karabağ savaşı sona erdi: Ermenistan, Azerbaycan karşısında kaybettiği Dağlık Karabağ'ı terk ederek, bölge Azerbaycan’a bağlandı.
10 Kasım, yalnızca Atatürk'ün ölüm yıldönümü değil, aynı zamanda dünya ve Türkiye için tarihi önemi olan bir gün olmuştur. Atatürk'ün mirası, Türkiye Cumhuriyeti'ni çağdaş medeniyetler seviyesine taşıma yolunda rehber olmaya devam etmekte; 10 Kasım, her yıl hem anma hem de Atatürk’ün ideallerine olan bağlılıkların yenilendiği bir gün olarak hatırlanmaktadır.
