Dünya tarihinde 13 Kasım, çeşitli ülkelerde yaşanan olaylar ve çarpıcı gelişmelerle anılıyor. Bu tarihte, önemli savaşlar başladı, doğa felaketleri yaşandı, bilimde büyük adımlar atıldı ve unutulmaz toplumsal olaylar meydana geldi. İşte 13 Kasım’da dünya tarihine damgasını vuran olaylar…
İmparatorluklar ve savaşlar
1805 - Napolyon’un Viyana’ya girişi: Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız Ordusu, Avrupa’yı şekillendiren savaşlardan birinde Viyana’ya girdi. Bu, Napolyon Savaşları’nın en kritik adımlarından biri olarak kabul edildi.
1885 - Sırp-Bulgar Savaşı’nın başlaması: Sırbistan ve Bulgaristan arasında başlayan bu savaş, Balkanlarda gerginliklerin ve sınır anlaşmazlıklarının arttığı bir döneme işaret etti.
Başında bilimsel ilerlemeler ve savaşların gölgesi
1907 - İlk helikopter uçuşu: Paul Cornu, tarihteki ilk başarılı helikopter uçuşunu gerçekleştirdi. Bu buluş, havacılık tarihinde devrim niteliğinde bir adımdı.
1918 - İstanbul’un işgali: I. Dünya Savaşı sonunda, İtilaf Devletleri donanması İstanbul Boğazı’na demirledi ve İstanbul Limanı’nı işgal etti. Bu işgal, Atatürk’ün ünlü “Geldikleri gibi giderler” sözüne konu oldu.
1920 - Milletler Cemiyeti’nin açılışı: Cenevre’de 41 ülkeden temsilcinin katılımıyla gerçekleşen bu açılış, dünya barışı için atılmış uluslararası bir adım olarak tarihe geçti.
1922 - Tekirdağ’ın kurtuluşu: Kurtuluş Savaşı sonrası Türk topraklarının kurtarılmasının bir parçası olan bu olay, Tekirdağ’ın yeniden Türkiye topraklarına katılmasını simgeliyordu.
Sanat, toplum ve hukukta dönüm noktaları
1925 - Sürrealist sergi: Paris’te sürrealistlerin ilk sergisi açıldı. Gece yarısı düzenlenen bu sergi, sanat dünyasında devrim yaratan sürrealizmin toplumla buluşmasını sağladı.
1945 - Charles de Gaulle Fransa Cumhurbaşkanı seçildi: Fransa’nın direniş simgesi olarak bilinen De Gaulle, ülkesinin cumhurbaşkanı olarak seçildi.
1956 - ABD Yüksek Mahkemesi ayrımcılığı iptal etti: ABD Yüksek Mahkemesi, Alabama’da otobüslerde siyah-beyaz ayrımcılığını geçersiz ilan ederek, ABD’de ırk eşitliği için önemli bir adım attı.
1960 - Türkiye’de Millî Birlik Komitesi’nden tasfiyeler: Millî Birlik Komitesi’nin 14 üyesi komiteden atıldı ve bu kişiler yurt dışına gönderildi. Bu olay, 27 Mayıs Darbesi sonrası Türkiye’de siyasi yapıda yeni bir dönemin başlangıcı oldu.
Doğa felaketleri ve uluslararası krizler
1970 - Bhola kasırgası: 150 mil hızla esen kasırga, Doğu Pakistan’ı vurdu ve yaklaşık 500.000 kişinin ölümüne neden oldu. Bu olay, 20. yüzyılın en büyük doğa felaketi olarak tarihe geçti.
1985 - Nevado del Ruiz Yanardağı patlaması: Kolombiya’da meydana gelen bu yanardağ patlamasında 23.000 kişi hayatını kaybetti. Bu afet, yüzyılın en ölümcül ikinci yanardağ felaketi olarak anılmaktadır.
Politik gelişmeler, kültürel etkinlikler ve bilimsel keşifler
1983 - Türkiye’de seçim sonuçları açıklandı: Yüksek Seçim Kurulu, 12 Eylül Darbesi sonrası yapılan ilk seçimde, ANAP’ın çoğunluğu sağladığını duyurdu.
1995 - Açık Radyo’nun yayına başlaması: Türkiye’deki bağımsız medya oluşumlarının önemli temsilcilerinden biri olan Açık Radyo, yayın hayatına 13 Kasım’da başladı.
2002 - Irak’a Silah Denetçileri döndü: BM kararı uyarınca Irak, dört yıl aradan sonra silah denetçilerini ülkesine kabul etti. Bu adım, ABD’nin başını çektiği koalisyon güçlerinin Irak’a müdahalesine giden sürecin bir parçasıydı.
2007 - Şimon Peres’in TBMM’de konuşması: İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde konuşma yapan ilk İsrailli lider olarak tarihe geçti.
2009 - NASA Ay’da su buldu: Ay’a yapılan bombardımanın ardından NASA, Ay’da önemli miktarda su bulunduğunu açıkladı. Bu keşif, uzay araştırmalarında dönüm noktası olarak kabul edildi.
Terör saldırıları ve toplumsal etkileri
2015 - Paris terör saldırıları: Paris’te konser salonu, stadyum, restoran ve barlara yönelik koordineli terör saldırılarında 132 kişi hayatını kaybetti. Bu olay, Avrupa’da güvenlik tartışmalarını yeniden alevlendirdi.
2022 - İstanbul İstiklal Caddesi patlaması: İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde gerçekleşen patlamada 6 kişi yaşamını yitirdi, 81 kişi yaralandı. Bu saldırı, Türkiye’de terörle mücadeleye dair önlemlerin yeniden gözden geçirilmesine yol açtı.
13 Kasım’da tarihte yaşanan olaylar, savaşlar, politik değişimler, bilimsel ve kültürel gelişmeler, doğa felaketleri ve toplumsal krizlerle anılmaktadır. Dünya tarihine damgasını vuran bu olaylar, yaşandıkları dönemde geniş yankı uyandırırken, günümüzde de ders çıkarılması gereken anılar olarak hatırlanır.