Orhan Veli Kanık, 13 Nisan 1914'te İstanbul’da doğdu ve Türk şiirini köklü bir şekilde değiştiren Garip akımını başlattı. Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat ile birlikte oluşturduğu bu akım sayesinde, şiiri halkın diliyle ve günlük yaşamın unsurlarıyla buluşturdu. Kanık’ın kısa süren hayatı, Türk edebiyatında sadeleşmenin ve yeniliğin sembolü oldu.
Kanık'ın şiirle olan bağlantısı
Kanık’ın şiire olan ilgisi genç yaşlarda başladı. İlk olarak hikâye ve şiirleriyle adını duyurdu, ancak asıl etkisini, Melih Cevdet ve Oktay Rifat’la çıkardığı Garip kitabıyla sağladı. Bu kitapla, hece ve aruz ölçülerini terk eden, kafiye ve süslü ifadeleri gereksiz bulan, yalın bir dil kullanan bir anlayışı savundu. Geleneksel şiir anlayışından uzaklaşarak, sokaktaki adam'ın konuşma dilini şiire taşıdı. Kanık’ın bu yenilikçi yaklaşımı, başlarda eleştirilere neden olsa da, kısa sürede büyük bir kabul gördü ve Türk şiirinde devrim olarak kabul edildi.
Eğitim hayatı ve eseleri
İstanbul’da dünyaya gelen Orhan Veli, ailesinin Ankara'ya taşınmasıyla burada eğitim aldı. Galatasaray Lisesi ve ardından Ankara Erkek Lisesi’nde eğitim gören Kanık, okul yıllarında edebiyata ve tiyatroya ilgi duydu. Üniversite eğitimi için İstanbul’a dönse de, Edebiyat Fakültesi’ni yarıda bırakarak edebiyata yöneldi. Garip akımının yanı sıra hikâye, deneme ve çeviri alanlarında da eserler verdi.
Orhan Veli ve arkadaşları tarafından başlatılan Garip akımı, 1940-1950 yılları arasında Türk edebiyatında büyük bir etki yarattı. Bu akım, şiirde yerleşik kuralları ve süslemeleri terk ederken, halkın dili ve günlük yaşantısını merkeze aldı. Eleştirmenler, bu yenilikçi akımı başlangıçta yadırgasa da halk tarafından kısa sürede benimsendi. Şair, sanatı daha sade ve anlaşılır kılmayı amaçladı; bu nedenle de kafiye ve ölçü gibi geleneksel unsurları gereksiz olarak nitelendirdi.
Trajik şekilde hayata veda edişi
Orhan Veli, 1950 yılında Ankara’da belediyenin kazdığı bir çukura düşerek başını çarptı. Bu kazadan birkaç gün sonra İstanbul’a dönen şair, 14 Kasım 1950’de rahatsızlanarak hastaneye kaldırıldı. Yanlış teşhis konulması nedeniyle beyin kanaması geçirdiği anlaşılamadı ve aynı akşam yaşamını yitirdi.
Vefatının 74. yıldönümünde anılıyor
Bugün, Türk edebiyatının özgün sesi ve Garip akımının kurucusu Orhan Veli Kanık’ın 74. ölüm yıldönümü. Türk şiirinde kalıcı izler bırakan, halkın dilini şiirle buluşturan bu büyük şairi saygı ve özlemle anıyoruz. Orhan Veli, kısa yaşamına sığdırdığı eserlerle edebiyatımızda iz bıraktı ve Türk şiirinin yönünü değiştiren isimlerden biri olarak hatırlanmaya devam ediyor.
