ABD eski Başkanı Donald Trump’ın Grönland’ı satın alma isteğini 2023 sonunda tekrar gündeme getirmesi, küresel dikkatleri yeniden bu bölgeye çevirdi. Trump, Grönland’ın ABD kontrolüne geçmesinin “ulusal güvenlik açısından bir zorunluluk” olduğunu vurgularken, bu açıklamalar Danimarka’yı harekete geçirdi.
Danimarka hükümeti, Grönland’ın savunmasını güçlendirmek amacıyla 1,5 milyar dolarlık bir harcama paketi açıkladı. Bu karar, bölgedeki jeopolitik gerilimlerin arttığı bir dönemde alındı.
Trump’ın Grönland yorumları gerginlik yaratıyor
23 Aralık Pazartesi günü Truth Social üzerinden yaptığı bir paylaşımda Donald Trump, Grönland’ın ABD kontrolüne geçmesinin "mutlak bir zorunluluk" olduğunu belirtti. Trump, adanın "ulusal güvenlik ve dünya genelinde özgürlük" için kritik bir öneme sahip olduğunu savundu. "ABD, Grönland’ın mülkiyeti ve kontrolüne sahip olmalıdır," diyen Trump, bu açıklamalarıyla Grönland’ın stratejik önemine dikkat çekti.
Ancak, Trump’ın Grönland’a yönelik yeniden gündeme getirdiği bu satın alma isteği, adanın özerk yönetimi olan Grönland Başbakanı Mute Bourup Egede’den sert bir yanıt aldı. Egede, Grönland’ın satışa çıkarılmasının asla söz konusu olmayacağını belirterek, "Grönland satılık değil ve asla satılık olmayacak" şeklinde konuştu.
Grönland’ın stratejik önemi
Grönland, Arktik Okyanusu’ndaki stratejik konumu nedeniyle dünya güç dengelerinde önemli bir yer tutuyor. ABD Ulusal İstihbarat Komitesinin 2012 yılında yayımladığı raporda, Grönland, Arktik Bölgesi’nin kritik noktalarından biri olarak tanımlanıyor. Bu bölge, Kuzey Buz Denizi, Alaska, Kanada, Norveç, Rusya ve Grönland’ı kapsayan 14,5 milyon kilometrekarelik bir alanı içeriyor. Arktik, deniz yolları ve doğal kaynaklar açısından büyük bir jeopolitik öneme sahip.
Trump’ın 2019’da Grönland’ı satın almayı önerdiği dönemde Danimarka ve Grönland yönetiminden büyük tepki almıştı. O dönemde, tepkiler üzerine Trump, Danimarka’ya yapacağı ziyaretini iptal etmişti. Ancak, 2023 yılı sonunda benzer açıklamaların tekrarlanması, Grönland’ın stratejik önemini yeniden küresel gündeme taşıdı.
Danimarka’nın savunma yatırımı ve yeni planlar
Danimarka hükümeti, Grönland’a yönelik savunma harcamalarını artırma kararı alarak bölgedeki askeri varlığını güçlendirmeyi hedefliyor. Danimarka Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen, bu savunma harcamalarının en az 1,5 milyar dolar olacağını açıkladı. Bakan, bu yatırımın zamanlamasını "kaderin ironisi" olarak nitelendirdi ve Trump’ın Grönland’a yönelik açıklamalarının ardından bu adımın atılmasının gerektiğini belirtti.
Danimarka’nın savunma harcamalarındaki artış, Arktik Bölgesi’nde jeopolitik gerilimlerin yükseldiği bir dönemde kritik bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Özellikle Rusya ile olan ilişkilerin gerginleşmesi ve bölgedeki askeri faaliyetlerin artması, Danimarka hükümetinin bu kararını destekleyen unsurlar arasında yer alıyor.
Küresel güç dengeleri ve Grönland
Grönland, sadece Danimarka için değil, küresel güç dengeleri açısından da büyük bir öneme sahip. Arktik Bölgesi, dünya çapında önemli enerji kaynakları, deniz yolları ve stratejik askeri üsler açısından potansiyel taşıyor. Trump’ın açıklamaları ve Danimarka’nın savunma harcamalarındaki artış, Grönland’ı yeniden küresel jeopolitik stratejilerin odağı haline getiriyor.
Grönland’ın, küresel aktörlerin dikkatini çeken bir bölge olması, sadece Danimarka ve ABD değil, aynı zamanda Rusya, Çin ve diğer Arktik bölgesi ülkelerinin de stratejik hesaplarını etkiliyor.
