Veremle Savaş Haftası kapsamında Medicana Sağlık Grubu Göğüs Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Merda Erdemir Işık, tüberküloz (verem) hastalığının dünyada hala büyük bir sağlık tehdidi oluşturduğunu söyledi. Tüberkülozun en bulaşıcı ve ölümle sonuçlanabilen hastalıklardan biri olduğunu vurgulayan Işık, tedavi edilmediği takdirde ölüm riski taşıyan hastalığın doğru ilaç kullanımı ve düzenli tedavi ile tamamen iyileştirilebileceğini belirtti.
Tüberkülozun küresel durumu
Uzm. Dr. Merda Erdemir Işık, Birleşmiş Milletler (BM) ve Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2030 yılına kadar tüberkülozu sona erdirme hedefini hatırlatarak, bu hedefe ulaşılabilmesi için bireysel tedavi ve korunma önlemlerinin önemine dikkat çekti. Tüberkülozun zamanında tedavi edilmemesi durumunda ölümle sonuçlanabilen bir hastalık olduğunu hatırlatan Işık, özellikle akciğerlerde sık görüldüğünü, ancak böbrek, kemik ve lenf bezlerinde de görülebileceğini belirtti. "Solunum yoluyla bulaşan akciğer tüberkülozu daha yaygın görülmektedir," dedi.
Tüberküloz vaka sayılarında artış
2023 yılında dünya genelinde tüberküloz vaka sayısının 8.2 milyona yükseldiğine dikkat çeken Işık, tüberkülozun 2023'te COVID-19'u geride bırakarak en ölümcül bulaşıcı hastalık haline geldiğini belirtti. Türkiye’de de vaka sayısının arttığını ifade eden Işık, 2022 yılında Türkiye'den bildirilen yeni vaka sayısının 9.723 olduğunu söyledi. Sağlık Bakanlığı, DSÖ Avrupa Bölgesi’nde 2015 yılına göre tüberküloz sıklığının yüzde 80, ölümlerin ise yüzde 90 oranında azaltılmasının hedeflendiğini açıkladı.
Kimler risk altında?
Kapalı ve kalabalık ortamlarda çalışan ya da yaşayan kişilerin tüberküloz riski altında olduğunu belirten Uzm. Dr. Merda Erdemir Işık, özellikle sağlık çalışanları, hapishanelerde kalanlar, yaşlı bakım evlerinde ve huzurevlerinde yaşayanlar ile bağışıklığı baskılanmış hastaların büyük risk taşıdığını söyledi. Ayrıca, kronik hastalığı olanlar, sigara içenler, madde bağımlılığı bulunanlar, tüberkülozlu biriyle yakın temasta bulunanlar ve tüberkülozun yaygın olduğu bölgelere seyahat edenler de risk grubunda yer alıyor.
Tüberküloz belirtileri ve tanı yöntemleri
Akciğer tüberkülozunun en belirgin belirtisinin öksürük ve kanlı balgam olduğunu belirten Uzm. Dr. Merda Erdemir Işık, ateş, gece terlemesi, kilo kaybı ve halsizliği de tüberkülozun diğer önemli belirtileri olarak sıraladı. Tanı koymak için genellikle akciğer grafisi çekildiğini belirten Işık, "Balgam kültüründe verem mikrobuna rastlanabilir. Eğer balgamda mikrop bulunamazsa, akciğerlerin endoskopik olarak görüntülenmesi gerekebilir," dedi.
Tedavi ve ilaç kullanımının önemi
Tüberkülozun tedavisinin mümkün olduğunu belirten Uzm. Dr. Merda Erdemir Işık, hastaların genellikle 6 ila 9 ay süren ilaç tedavisi ile iyileştiğini söyledi. "İlaç kullanımının aksatılması, verem mikrobunun direnç kazanmasına yol açar ve tedavi sürecini zorlaştırır," diyerek tedavinin aksatılmaması gerektiğinin altını çizdi. Ayrıca, hastaların düzenli olarak Verem Savaş Dispanserlerine yönlendirildiğini belirtti.
Veremden korunmak için çocuklara yapılan verem aşısının önemini vurgulayan Uzm. Dr. Merda Erdemir Işık, aşının zorunlu aşı takviminde yer aldığını söyledi. Ayrıca risk altında olan kişilerin düzenli sağlık kontrolleri yaptırmaları gerektiğini ve kalabalık ortamlarda maske takıp, yakın temastan kaçınmaları gerektiğini belirtti. “Verem hastalığı güneşi sevmez, bu yüzden tedavi gören hastaların odalarında ultraviyole ışınları ve lambalar kullanılır,” diyerek, tedavi odalarının dezenfeksiyonunun önemine de dikkat çekti.
