Türkiye’de konut kiraları hızla artarken, asgari ücretle geçinmeye çalışanlar için kira ödemek oldukça zorlaştı. Ekim 2024 itibarıyla, Türkiye genelinde 17 ilde, ortalama kira ücretleri asgari ücreti aşmış durumda. Yani, asgari ücretle çalışan bir kişi, sadece kira için tüm maaşını harcasa bile bu illerde yaşamını sürdüremeyecek. En yüksek kira ücretlerine sahip iller sırasıyla İstanbul, Muğla ve Tunceli olarak öne çıkıyor. Örneğin, İstanbul’da ortalama kira 24.882 lira, Muğla’da 24.596 lira, Tunceli’de ise 24.026 lira seviyesinde. İzmir (23.361 lira), Ankara (21.239 lira) ve Kocaeli (20.418 lira) de asgari ücretle ev kiralayamayacak şehirler arasında yer alıyor.
45 ilde kira artışı enflasyonu geçti
Türkiye’de kira fiyatları, son yıllarda enflasyon oranlarının çok üzerinde artış gösterdi. Endeksa verilerine göre, Ekim 2023’te Türkiye genelinde ortalama kira ücreti 13.819 lira iken, bu yıl Ekim ayında bu rakam 19.534 liraya yükseldi. Bu, bir yıllık kira artışının %46,5 olduğunu gösteriyor. Ancak, yıllık enflasyon %48,58 seviyesinde olduğundan, kiralar bazı illerde bu oranı çoktan aşmış durumda. 45 ilde kiralar, enflasyon oranının üzerinde artış gösterdi. Bu illerdeki yüksek kira artışları, özellikle asgari ücretli çalışanlar için büyük bir ekonomik zorluk yaratıyor.
İstanbul ve Sarıyer’de kiralar rekor seviyede
Türkiye’nin en büyük şehri İstanbul, yüksek kira bedelleriyle dikkat çekiyor. Özellikle Sarıyer ilçesinde, Ekim 2023 itibarıyla ortalama kira 57.640 lira seviyesindeydi. Sarıyer, Türkiye'deki en pahalı kira ücretlerinin bulunduğu ilçe oldu. Sarıyer’i takip eden ilçeler arasında, İzmir’in Güzelbahçe ilçesi (48.406 lira), Beşiktaş (47.554 lira), Kadıköy (46.895 lira) ve Bodrum (42.013 lira) yer alıyor. Bu ilçelerde kiralar, lüks yaşam alanlarının yanı sıra, kısıtlı arz ve yoğun talep nedeniyle hızla yükselmiş durumda.
5 yılda kira artışı en yüksek olan il: Tunceli
Son beş yıl içerisinde kiraların en fazla arttığı il, Tunceli oldu. 2019 Ekim ayında ortalama kira 620 lira olan Tunceli'de, Ekim 2024 itibarıyla ortalama kira 24.026 liraya ulaşarak %3.775’lik bir artış gösterdi. Bu da kiraların yaklaşık 39 kat arttığını gösteriyor. Tunceli'yi, Niğde (%2.322 artış), Bartın (%1.967), Kocaeli (%1.943) ve Bilecik (%1.890) izliyor. Tunceli’nin yüksek kira artışı, bölgedeki konut talebinin artması, kentsel dönüşüm projeleri ve yeni iş fırsatlarının etkisiyle şekillenmiş durumda.
Yüksek kiralar, asgari ücretliler için büyük engel
Türkiye’de artan kira ücretleri, sadece büyük şehirlerdeki asgari ücretliler için değil, aynı zamanda pek çok küçük şehirde de ciddi bir sorun oluşturuyor. Kiralar, genellikle gelir düzeyinden bağımsız olarak artarken, bazı illerde asgari ücretle geçim sağlamak neredeyse imkansız hale gelmiş durumda. Bu durum, gençlerin ve dar gelirli ailelerin büyük şehirlerden taşınmalarına neden oluyor ve barınma sorununu daha da derinleştiriyor.
Türkiye’nin büyük bir kısmında kiralar hızla yükselirken, bu sorunun çözülmesi için devlet ve yerel yönetimlerin uzun vadeli stratejiler geliştirmesi gerekiyor. Ayrıca, kiraların artışı ile birlikte konut üretimi ve kentsel dönüşüm projelerinin hızla genişletilmesi, barınma krizinin etkilerini hafifletebilir.