Türkiye’de milyonlarca insan, asgari ücret veya emekli maaşıyla yaşam mücadelesi verirken, gelir eşitsizliği giderek derinleşiyor.
İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) yayımladığı son gelir eşitsizliği raporu, bu sorunun endişe verici boyutlarını rakamlarla ortaya koydu.
Gini katsayısındaki artış dikkat çekiyor
İPA’nın raporuna göre, gelir dağılımındaki adaletsizliği ölçen Gini katsayısı son 10 yılda ciddi bir yükseliş gösterdi. İstanbul’da bu katsayı, 2014 yılında 0,357 iken, 2024’te 0,428’e ulaştı.
Türkiye genelinde ise Gini katsayısı, aynı dönemde 0,379’dan 0,418’e çıktı. Gini katsayısının sıfıra yaklaştıkça gelir eşitliğini, bire yaklaştıkça ise eşitsizliği ifade ettiği düşünüldüğünde, bu artış toplumda büyüyen bir adaletsizliğe işaret ediyor.
Gelir artışı eşit şekilde dağılmıyor
Raporda, farklı gelir gruplarındaki artış oranları arasındaki fark da dikkat çekiyor. İstanbul’da, en yoksul yüzde 20’lik kesimin ortalama geliri son 10 yılda 10,8 kat artarken, en zengin yüzde 20’lik kesimin geliri 14,5 kat arttı.
Türkiye genelinde ise bu oranlar sırasıyla 10,7 kat ve 12,6 kat olarak kaydedildi. Veriler, en zengin kesimin gelir artışından daha fazla faydalandığını ve eşitsizliğin giderek derinleştiğini gösteriyor.
Zengin ve yoksul gelir farkı rekor seviyede
Rapora göre, İstanbul’da en zengin yüzde 10 ile en yoksul yüzde 10 arasındaki gelir farkı, 2014 yılında 9,25 iken, 2024’te 13,91’e yükseldi. Bu, yoksul kesimin gelir artışından yeterince faydalanamadığını ve zengin-yoksul uçurumunun hızla büyüdüğünü ortaya koyuyor.
Rapor, gelir eşitsizliğinin toplumsal huzursuzlukları tetikleyebileceği konusunda uyarıda bulunuyor. Gelir dağılımında adaletin sağlanması için daha etkili politikalar geliştirilmesi gerektiği vurgulanırken, sosyal yardımların artırılması ve gelir artışının daha eşit dağıtılması gerektiği ifade ediliyor.
