Büyük Mücadele sonunda, 13 Eylül 1922'de İzmir'in işgalinden kurtulmasının 5. gününde çıkan yangın, şehri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bıraktı. Kahramanca mücadele sonucunda İzmir, Yunan işgalinden kurtulmuş ve esaret dolu günler nihayet sona ermeye başlamıştı. Ancak kurtuluşun 5. gününde Basmane'de çıkan yangın, şehri hızla yok etmeye başladı. O dönemde halk, korku, üzüntü, şaşkınlık ve endişe gibi pek çok duyguyla karşı karşıya kaldı.
Yangın neden ve nasıl çıktı? Yangını kim çıkardı? Yangının çıkış sebebiyle ilgili teoriler hâlâ tartışılmakta. Kimi tarihçiler, yangının Yunan askerleri tarafından kasıtlı olarak çıkarıldığını iddia ederken, diğerleri bunun kazara meydana geldiğini savunuyor.
Çok Sayıda Tarihi Yapı ve Kültürel Miras Yok Oldu
Yangın, İzmir’in yaklaşık %60’ını yok etti. Tarihte Büyük İzmir Yangını olarak bilinen bu felaket, 4 gün sürdü ve şehri büyük ölçüde etkiledi. Yangın sonucunda 25.000 ila 100.000 arasında insanın evsiz kaldığı tahmin ediliyor. Ayrıca, çok sayıda tarihi yapı ve kültürel miras da yok oldu.
Cumhuriyet Döneminde İzmir Yeniden İnşa Edilmeye Başladı
Dönemin tarihi dokusunun büyük ölçüde azalmasına neden olan yangın, Cumhuriyet dönemiyle beraber yeniden inşa edilmeye başlandı. Modern binalar ve altyapılar inşa edilerek İzmir, yeniden doku kazanmaya başladı.
Yangının çıkış sebebi hâlâ belirsizliğini koruyor. Yangınla ilgili çeşitli efsaneler ve hikâyeler ortaya çıksa da net bir bilgiye ulaşılamamıştır. İzmir'i kim veya kimler tarafından yok edilmek istendiği hâlâ belirsizliğini koruyor.
