İzmir, Ege’nin yeşil cenneti olarak bilinirdi. Çam kokulu ormanları, zeytinlikleri ve dağlarıyla bir zamanlar huzurun adresiydi. Ama son yıllarda bu tablo değişiyor: Ormanlar bir bir kayboluyor. Resmi açıklamalar “yangın” dese de, halkın ve uzmanların kafasında aynı soru yankılanıyor: “Bu işin içinde rant mı var?” İzmir’in kayıp ormanlarını masaya yatırdık.
Ormanlar ne kadar azaldı?
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verilerine göre, Türkiye’de 2019-2023 arasında 121.000 hektar orman yangınlarla yok oldu. İzmir, bu kaybın en ağır vurduğu şehirlerden biri. 2019’da tek başına 6.500 hektar orman kül oldu—bakanlığın Türkiye geneli için verdiği 5.469 hektarlık rakamdan bile fazla. 2024’te ise İzmir’de 15 büyük yangın çıktı, yaklaşık 8.000 hektar alan tahrip oldu (Orman Genel Müdürlüğü tahmini). Çeşme, Karaburun, Menderes ve Urla en çok etkilenen bölgeler. İzmir’in orman örtüsü, 2000’lerdeki 1,2 milyon hektardan 2025’te 1,1 milyon hektara geriledi.
Yangınlar mı doğal, yoksa kasıtlı mı?
İzmir’de yangınların sıklığı ve zamanlaması şüphe uyandırıyor. Bazı bölgelerde aynı yıl içinde 20’ye yakın yangın çıktı ve yerel yönetimler bunu “sabotaj” olarak nitelendirdi. Jeolog Prof. Dr. Celal Şengör, “Ege’deki yangınların %60’ı insan kaynaklı; ya ihmal ya da kasıt var” diyor. 2024’te Menderes’teki büyük yangın, emekçi mahallelerini küle çevirip boşaltırken, lüks sitelere dokunmadan sönmesi “akıllı yangın” yorumlarını beraberinde getirdi.
İklim suçlu olabilir mi?
Evet, sıcaklık artışı (2024’te İzmir’de ortalama 1,8°C yükseliş, TÜİK) ve kuraklık yangın riskini artırıyor. Ama bu, sabotaj iddialarını gölgede bırakmıyor.
Rant izleri: Ormanlar betona mı dönüşüyor?
Yangınlardan sonra İzmir’in orman arazilerinde neler oluyor? Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2023’te yayımladığı bir yönetmelik, yanan orman alanlarının “kamu yararı” için imara açılabileceğini söylüyor. Örneğin, 2022’de Çeşme’de yanan bir alan, kısa sürede turistik tesis projesine dönüştü. Ege Üniversitesi’nden Orman Mühendisi Doç. Dr. Ayhan Koç, “İzmir’de son 5 yılda 3.000 hektar orman arazisi imara açıldı; bu tesadüf olamaz” uyarısında bulunuyor. Yanan alanların çoğu, ya turizm bölgelerine yakın ya da değerli maden yataklarının üstünde olması şüphe uyandırıyor.
Ormanlar geri gelir mi?
İzmir’in ormanlarının %70’i kızılçam; bu tür, yangın sonrası doğal yenilenme kapasitesine sahip. Ancak TÜBİTAK’ın 2023 raporuna göre, tekrarlanan yangınlar toprağı çoraklaştırıyor ve yenilenme şansını %40 düşürüyor. Doç. Dr. Koç, “Eğer bu hızda giderse, 2050’de İzmir’in ormanlarının %30’unu kaybederiz” diyor.
