ABD yarın yeni başkanını seçecek. Kritik güne geri sayım tüm hızıyla sürerken yeni başkanın belirleneceği seçim, yalnızca ABD'nin değil, Orta Doğu, Ukrayna ve küresel dengelerin geleceğini de yakından ilgilendiriyor. Kritik seçime saatler kala hangi sorular öne çıkıyor? İşte 5 soruda ABD başkanlık seçimlerinin merak edilenleri…
Amerikalılar ne için oy kullanacak?
Amerikalılar, başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi aday Donald Trump ve Demokrat aday Kamala Harris arasında tercih yapacak. Ülkede şu ana kadar 75 milyondan fazla kişi erken oy kullanırken, genel oy verme işlemi yarın başlıyor. Seçimin galibi Ocak 2025’te göreve başlayarak Beyaz Saray’da dört yıl geçirecek. Bu seçimde, Amerikalılar yalnızca başkanı değil, aynı zamanda Kongre'nin Temsilciler Meclisi ve Senato üyelerini de seçecek. Kongre üyeleri, ABD'nin yasa yapım sürecinde kritik rol oynuyor; Temsilciler Meclisi harcama planlarını belirlerken, Senato hükümet atamalarını onaylama yetkisine sahip.
Oy sayma işlemi ne zaman başlayacak?
Her eyalette oy sayımı, sandıkların kapanmasının hemen ardından başlayacak. Sandık kapanış saatleri eyaletten eyalete değişmekle birlikte genellikle yerel saatle akşam 7 civarında (TSİ 03.00) başlıyor. ABD'nin dört ana saat dilimi olduğu için, doğu yakasında sayım devam ederken batıdaki Alaska ve Hawaii gibi eyaletlerde oy verme işlemi hâlâ sürebiliyor. Bu durum, sonuçların açıklanma sürecinde farklı zamanlarda önde olan adayların görünmesine yol açabiliyor.
Kesin sonuçlar ne zaman açıklanacak?
Seçim sonuçlarıyla ilgili ilk tahminler yarın gece ortaya çıkabilir, ancak kesin sonuçların günler alması bekleniyor. 2020 seçimlerinde de tüm oyların sayımı birkaç gün sürmüş ve Joe Biden, oylamadan dört gün sonra Pensilvanya’nın sonucu onaylanınca galip ilan edilmişti. Yeni başkan seçildikten sonra, ocak ayında Kongre binasında düzenlenen yemin töreni ile göreve başlayacak.
Seçimi belirleyecek salıncak eyaletler hangileri?
ABD’de başkanlık seçimlerinin sonucu genellikle salıncak eyaletler olarak bilinen birkaç kritik eyalet tarafından belirleniyor. Bu seçimde de Pensilvanya, Arizona, Georgia, Wisconsin ve Nevada gibi eyaletlerin Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında başa baş sonuç vermesi bekleniyor. 2020’de Joe Biden’ın kıl payı kazandığı bu eyaletler, Trump ve Harris arasındaki yarışta belirleyici olacak. Ayrıca, Florida ve Ohio gibi geleneksel olarak Cumhuriyetçilere yakın olan eyaletler de bu seçimde yakından izlenecek.
İsrail'in Gazze saldırılarına adayların yaklaşımı nasıl?
ABD’nin dış politikasında İsrail’e verdiği destek her iki aday için de öncelikli bir konu. Trump, başkanlık sürecinde Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyan ilk ABD Başkanı olmuş ve İsrail’in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tanımıştı. İsrail ile Arap ülkeleri arasında ilişkilerin normalleşmesini sağlayan Abraham Anlaşmaları'na öncülük eden Trump, başkanlığı süresince İsrail’in en güçlü destekçisi olarak öne çıktı ve Gazze konusunda da İsrail'e desteğini yineledi. Öte yandan, Harris ise Biden yönetiminde ABD’nin İsrail'e yönelik geleneksel desteğini sürdürdü. Son bir yılda İsrail’e 12,5 milyar dolarlık askeri yardım yapıldı. Gazze’deki son savaşın ardından Harris, İsrail’e karşı diplomatik desteği devam ettirdi ve ABD’nin İsrail’in en büyük askeri destekçisi olmaya devam edeceğini vurguladı.