Günlük yaşamda sıkça kullandığımız kelime gruplarından biri olan “peş peşe”, yazımı konusunda karıştırılan ifadelerden biridir. Özellikle hızlı yazı yazarken ya da sosyal medyada mesajlaşırken bu ifade çoğu zaman yanlış biçimde "peşpeşe" şeklinde yazılıyor. Ancak bu kullanım Türk Dil Kurumu'na göre hatalıdır. Doğru yazımı "peş peşe" şeklindedir ve kelimeler ayrı yazılır. Bu tür dilbilgisel detaylar, yazının ciddiyeti ve anlaşılırlığı açısından büyük önem taşır. Yanlış yazımlar, anlam kaymalarına ya da ifadenin gücünü yitirmesine yol açabilir.
Kelimenin doğru yazımı
"Peş peşe", anlam olarak ardı ardına gelen, sıralı biçimde gerçekleşen olayları anlatan bir ifadedir. Günlük hayatta çokça kullandığımız bu deyim, iki ayrı kelimenin bir araya gelmesiyle oluşur: “peş” ve “peşe”. Bu iki kelime birlikte kullanıldığında bir anlam bütünlüğü oluştursa da kalıplaşmış birleşik bir kelime halini almadığı için ayrı yazılır. TDK Yazım Kılavuzu’nda da bu ifade “peş peşe” şeklinde ayrı yazılmıştır.
Birçok kişi bu ifadeyi birleşik yazarak "peşpeşe" şeklinde kullanıyor. Ancak bu yazım biçimi, dil bilgisi kuralları açısından doğru değildir. “Peşpeşe” gibi birleşik kullanımlar ne yazım kılavuzlarında yer alır ne de akademik ya da resmi yazılarda kabul edilir. Bu nedenle, özellikle metin hazırlarken veya resmi bir yazışma yaparken doğru yazım biçimini kullanmak çok önemlidir.
Örnek cümleler
"Peş peşe" ifadesi günlük dilde oldukça fazla kullanılır ve farklı bağlamlara uyarlanabilir. Ancak yazım biçimi her bağlamda aynıdır: ayrı yazılır. Aşağıdaki örneklerde doğru ve yanlış kullanımı karşılaştırabilirsiniz.
- Yanlış kullanım: Peşpeşe mesajlar gelince telefonu kapattım.
- Doğru kullanım: Peş peşe mesajlar gelince telefonu kapattım.
Bu örneklerde görüldüğü gibi, "peş peşe" ayrı yazıldığında hem yazım kurallarına uygun olur hem de okuma kolaylığı sağlar. Özellikle öğretmenler, gazeteciler, yazarlar ve öğrenciler gibi dili aktif olarak kullanan kişiler için bu tür kurallar büyük önem taşır.
Kelimenin kökeni
“Peş” kelimesi Farsça kökenlidir ve Türkçeye “arka, iz, ard” anlamlarında geçmiştir. Bu kelime genellikle bir şeyin arkasından gelen ya da onu takip eden unsurları ifade etmek için kullanılır. “Peşe” ise yine Farsça kökenli bir başka kelimedir ve ardıl olmayı, takip etmeyi ifade eder. Yani biri önde, diğeri onun ardından gelmekte olan iki öğe gibi düşünülebilir. “Peş” ve “peşe” bir araya geldiğinde anlam bütünlüğü oluştursa da dilbilgisel olarak ayrı yazılması gereken iki sözcüktür.
Türkçede birçok benzer ifade de bu yapıya sahiptir. Örneğin, “bir bir”, “tek tek”, “art arda” gibi ifadeler de sıkça yanlış biçimde birleşik yazılır, oysa doğru olan biçimleri ayrıdır. Bu tür yapılar, anlam olarak birlik oluşturdukları için birleşik yazılması gerektiği düşünülse de Türk Dil Kurumu yazım kurallarına göre bu ifadeler ayrı yazılır.
