25 Kasım, dünya tarihinde pek çok önemli olayın yaşandığı bir gün olarak kayıtlara geçti. Hem Osmanlı İmparatorluğu'ndaki sadrazam değişikliklerinden, Sovyetler Birliği'nde Troçki ve Zinovyev'in kovulmasına, hem de 20. yüzyıldaki askeri ve sivil trajedilerden önemli diplomatik buluşmalara kadar çok farklı alanlarda yaşanan gelişmeler, bugünü tarihsel açıdan önemli kılmaktadır.
19 Kasım'da yaşanan önemli olaylar
1595: Koca Sinan Paşa'nın Azli ve Tekeli Lala Mehmed Paşa’nın atanması: Koca Sinan Paşa, Eflak Seferi’ndeki başarısızlık nedeniyle görevinden alındı. Yerine Tekeli Lala Mehmed Paşa sadrazam olarak atandı. Ancak, Tekeli Lala Mehmed Paşa’nın 29 Kasım’da vefat etmesi üzerine, 1 Aralık 1595’te beşinci kez tekrar sadrazam olarak göreve getirildi.
1808: İstanbul'da ayaklanma çıktı: Kandıralı Mehmed Paşa önderliğinde İstanbul’da büyük bir ayaklanma çıktı. Bu isyan, beş bine yakın yeniçeri ve 400 civarında sekbanın hayatını kaybetmesine yol açtı.
1816: Varşova Üniversitesi kuruldu: Polonya’nın başkenti Varşova’da, eğitim alanında önemli bir adım atıldı ve Varşova Üniversitesi kuruldu.
1863: Abraham Lincoln’un Gettysburg konuşması: ABD Başkanı Abraham Lincoln, Gettysburg Muharebesi’nin kazanılmasının ardından ünlü Gettysburg Konuşması’nı yaparak Amerikan halkını birlik ve beraberlik için çağırdı.
1881: Ukrayna’da meteor düşmesi: Ukrayna'nın Odessa şehri yakınlarındaki Großliebenthal köyüne büyük bir meteor düştü. Bu olay, bölgedeki halk için büyük bir felakete neden oldu.
1900: Birleşik Krallık'ta Kadınların Seçme Hakkı için protesto: Birleşik Krallık’ta, seçme ve seçilme hakkı talep eden 119 kadın, Avam Kamarası’na zorla girmeye çalıştıkları için tutuklandı.
1926: Troçki ve Zinovyev'in Sovyetler Birliği’nden kovulması: Sovyetler Birliği’nde, devrimci liderler Leon Troçki ve Grigori Zinovyev, politbüro’dan kovularak devlete karşı tehdit oluşturdukları gerekçesiyle siyasi sahneden silindiler.
1938: Atatürk’ün cenazesi İstanbul’dan Ankara’ya yola çıktı: Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün naaşı, İstanbul’dan Ankara’ya taşındı. Bu olay, büyük bir yas ve resmi törenle yapıldı.
1941: Birleşik Krallık’ın Kuzey Afrika’daki saldırısı: Birleşik Krallık, Kuzey Afrika’daki Alman ve İtalyan güçlerine karşı saldırıya geçti. Bu hareket, II. Dünya Savaşı'nın önemli savaş alanlarından biri haline gelen Kuzey Afrika Cephesi'ndeki gelişmeleri hızlandırdı.
1942: Doğu Cephesi’nde Kızıl Ordu'nun Taarruzu: Kızıl Ordu, Sovyetler Birliği topraklarında, Stalingrad'daki Alman kuşatmasına karşı büyük bir taarruz başlattı. Bu hareket, Uranüs Harekâtı olarak adlandırıldı ve savaşın gidişatını değiştirdi.
1946: Afganistan, İzlanda ve İsveç Birleşmiş Milletler’e katıldı: Afganistan, İzlanda ve İsveç, Birleşmiş Milletler'e üye oldular. Bu ülkelerin BM’ye katılması, dünya çapında uluslararası ilişkilerdeki güç dengesini etkiledi.
1949: İstanbul Radyosu yayına başladı: İstanbul Radyosu, Harbiye'deki yeni binasında yeniden yayına başladı ve Türk halkına radyo aracılığıyla haber, eğlence ve kültür sundu.
1954: Sammy Davis Jr.’ın trafik kazasında görme kaybı: Ünlü şarkıcı ve aktör Sammy Davis Jr., Kaliforniya'da geçirdiği bir trafik kazasında sol gözünü kaybetti, bu olay onun kariyerinde önemli bir dönüm noktasıydı.
1960: Af çıkması: Türkiye'de çıkarılan aftan 15 bin tutuklu ve hükümlü yararlandı. Bu af, birçok cezaevinde yer açılmasını sağladı.
1967: Türkiye’ye asker gönderme yetkisi verildi: Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), hükümete ülke dışına asker gönderme yetkisi verdi. Bu durum, uluslararası askeri operasyonların önünü açtı.
1975: İzmir'de cinayet: İzmir’de Halil Fevzi Uyguntürk, evlenmek istediği genç kızın başka biriyle nişanlanması üzerine cinayet işledi. Üç kişiyi öldüren Uyguntürk, 12 Eylül dönemi idam cezası aldı.
1977: Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat'ın İsrail ziyareti: Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat, İsrail’e giden ilk Arap lideri oldu. Bu ziyaret, Ortadoğu'da barış süreçlerinin başlangıcını simgeliyordu.
1977: Portekiz Havayolları kazası: Portekiz Havayolları’na ait bir Boeing 727, Madeira adalarında düştü. Kazada 130 kişi hayatını kaybetti.
1979: İlhan Darendelioğlu'nun silahlı saldırıda öldürülmesi: Eski milletvekili ve gazeteci İlhan Darendelioğlu, İstanbul’da uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.
BM Görevlisi Enver Ergun'un Ermeni saldırısında öldürülmesi: Birleşmiş Milletler görevlisi Enver Ergun, Viyana’da Ermeni saldırganlar tarafından öldürüldü.
1985: Reagan ve Gorbaçov’un buluşması: ABD Başkanı Ronald Reagan, Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mikhail Gorbaçov ile Cenova’da ilk kez buluştu. Bu buluşma, Soğuk Savaş'ın sona ermesinde önemli bir adımdı.
1988: Benazir Butto’nun başbakan olması: Pakistan’da Benazir Butto, başbakan seçildi ve bu, Pakistan tarihinde bir kadının başbakanlık makamına gelmesi açısından tarihi bir anıydı.
1991: Süleyman Demirel’in Başbakanlık koalisyonu: Süleyman Demirel Başkanlığındaki Doğru Yol Partisi ve Erdal İnönü Başkanlığındaki Sosyal Demokrat Halkçı Parti koalisyonu ile 49. Hükümet kuruldu.
1992: İstanbul'da polis memurlarının ölümü: İstanbul’da polis otosuna açılan ateşle 4 polis memuru hayatını kaybetti. Bu saldırıyı Dev-Sol üstlendi.
1994: Türk halterinin dünya rekoru kırması: Halil Mutlu, Dünya Halter Şampiyonası’nda 7 dünya rekoru kırarak 3 altın madalya kazandı. Aynı zamanda Naim Süleymanoğlu ve Fedai Güler de rekorlar kırarak madalya kazandılar.
1997: Bobbi McCaughey'nin yediz doğurması: Bobbi McCaughey, Des Moines-Iowa'da yediz doğurdu. Bu, tüm bebeklerin sağlıklı bir şekilde doğduğu ilk yediz vakasıydı.
1999: İstanbul AGİT Zirvesi ve AKKA Antlaşması: İstanbul’da AGİT Zirvesi’nin son gününde Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması (AKKA) yeni koşullara uyarlanarak imzalandı.
2005: Hadisa Katliamı: Bir grup Amerikalı asker, Irak’ın Hadisa kasabasında sivillere yönelik bir katliam gerçekleştirdi. Aralarında kadınlar, çocuklar ve yaşlılar da bulunan 24 kişi hayatını kaybetti.
25 Kasım, tarihe yön veren önemli olaylarla dolu bir gün olarak, geçmişin izlerini bugüne taşırken, her bir gelişme insanlık tarihinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır.
