Deprem, sel, yangın gibi doğal afetler veya savaş, işkence ve tecavüz gibi insan kaynaklı travmalar, kazalar, ciddi hastalıklar, ya da yakın birinin beklenmedik ölümü gibi olaylar TSSB'ye yol açabilir. TSSB'ye yol açan olaylar, genellikle kişinin hayatında büyük bir tehlike oluşturan durumlar arasında yer alır. Örneğin, doğal afetler, savaş, şiddetli kazalar, cinsel taciz veya tecavüz gibi insan kaynaklı travmalar, ciddi hastalıklar, ya da yakın birinin ölümünü öğrenmek gibi olaylar bu durumu tetikleyebilir. Her birey bu tür travmalara farklı tepkiler verir; bazıları geçici bir stres yaşarken, diğerleri uzun vadeli bir bozukluk geliştirebilir.
TSSB'nin başlıca ve sıkça karşılaşan nedenleri
TSSB'nin gelişiminde birden fazla etken rol oynayabilir. Bu etkenler arasında bireyin yaşam boyu yaşadığı stresli deneyimler, ailesinde psikiyatrik rahatsızlıklar, travmanın şiddeti ve kişinin stresle başa çıkma yeteneği sayılabilir. Ayrıca bireylerin beyin kimyasallarındaki değişiklikler de bu bozukluğun oluşumunda etkili olabilir.
TSSB'yi arttıran faktörler
Bazı faktörler, TSSB'nin gelişme riskini artırabilir. Bu faktörler arasında çocukluk dönemi travmaları, uzun süreli travmalar, stresli bir iş ortamı, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı, ve zayıf bir sosyal destek sistemi yer alır. Ailesinde psikiyatrik hastalıklar bulunan bireylerin de TSSB geliştirme riski daha yüksektir.
TSSB'nin etkileri
TSSB, yalnızca duygusal ve zihinsel sağlığı değil, bireyin günlük yaşamını, ilişkilerini, iş performansını ve genel yaşam kalitesini de olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, bu rahatsızlık depresyon, anksiyete, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi ek psikiyatrik bozuklukların gelişimine zemin hazırlayabilir.
TSSB'nin belirtileri
TSSB'nin temel belirtileri, kişilerin travmatik olayı sürekli yeniden yaşaması, olayla ilgili düşünceleri ve hisleri kaçırmaya çalışması, ve aşırı uyarılma durumlarıdır. Belirtiler arasında kötü rüyalar, kabuslar, travmatik olayı hatırlatan durumlarda aşırı stres, aşırı korku ve endişe, uyku bozuklukları, konsantrasyon zorluğu, öfke patlamaları ve suçluluk duyguları yer alır.
TSSB'nin tedavisi
TSSB'nin tedavisi, psikoterapi ve ilaç tedavisinin bir kombinasyonu ile yapılır. Psikoterapi yöntemlerinden bilişsel davranışçı terapi ve maruz kalma terapisi en yaygın olarak kullanılır. Bu terapiler, bireyin olumsuz düşüncelerini tanımasına ve bu düşüncelerle baş etmesine yardımcı olur. Ayrıca, Göz Hareketleri İle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) gibi teknikler de etkin bir tedavi seçeneği olabilir. İlaç tedavisi olarak antidepresanlar ve anti-anksiyete ilaçları da semptomları hafifletmek için kullanılabilir.
