Osmanlı İmparatorluğu'nun IV. Murat dönemine kadar uzanan köklü bir geçmişe sahip olan Aliağa, adını çiftliğin sahibi olan Ali Ağa’dan alıyor. Rivayete göre, IV. Murat’ın Bağdat Seferi dönüşünde, Osmanlı Ordusu'na yardımı dokunanlara Batı'da geniş topraklar bağışlanmış ve bu bölge Arapoğullarından Abdül Kerim Ağa'ya verilmiştir. Abdül Kerim Ağa’nın vefatının ardından, toprakları dört oğlu arasında paylaştırılmış; Ali Ağa, kardeşi Çelebi Bey ile birlikte bugünkü Aliağa bölgesine yerleşmiştir.
Ali Ağa’nın köklü aile geçmişi
Abdül Kerim Ağa’nın oğulları arasında paylaşılan topraklarda, Ali Ağa ve soyundan gelenler bugünkü Aliağa’nın temellerini atmıştır. Ali Ağa’nın ailesi Bergama, Bölcek Köyü, Turanlı Alibey ve Çandarlı gibi çevre bölgelere dağılmıştır. Bu ailenin önemli isimlerinden biri olan Ali Ağa, bölgeye adını veren kişidir. Kendisinden sonra gelen nesiller, bu tarihi mirası korumuş ve bölgenin gelişiminde önemli roller üstlenmiştir.
Suç ve bağış hikayesi
Aliağa’nın ismi ile ilgili ilginç bir söylence de bulunmaktadır. Söylenceye göre, çiftliğin sahibi Ali Ağa, bir suç işler ve bu yüzden İstanbul’da ölüme mahkum edilir. Ancak Avustralyalı Baltacı Edwars tarafından ölüm cezasından kurtarılır. Ali Ağa, bu iyiliği karşılıksız bırakmaz ve adının değiştirilmemesi şartıyla çiftliğini Edwars’a bırakır. Edwars, bu topraklar üzerinde üç katlı bir malikâne inşa ettirir ve bu yapı Aliağa’nın ilk yapısı olarak tarihe geçer.
İngilizlerin saldırısı ve tarihi bina
1922 yılında, İzmir’in işgali sırasında kıyıyı top ateşine tutan İngilizler, bu malikânenin üçüncü katını yıkarak önemli bir tarihi yapıyı tahrip etmiştir. 1933 yılında, dönemin İzmir Valisi Kazım Dirik tarafından bu malikâne ilkokul haline getirilmiş ve bölgenin eğitim hayatına önemli bir katkı sağlamıştır. Ancak 1972 yılında yapı yıkılmış ve yerine Aliağa’nın en önemli eğitim kurumlarından biri olan Atatürk İlkokulu inşa edilmiştir.
Modern bir kentin doğuşu
Aliağa, Osmanlı dönemindeki çiftlik yapısından günümüzün modern ilçesi haline gelene kadar önemli bir dönüşüm geçirmiştir. Sanayi, enerji ve liman faaliyetleri ile Ege Bölgesi’nin önemli ekonomik merkezlerinden biri haline gelen Aliağa, tarihi ve kültürel mirasını modern yapısıyla birleştirerek gelişimini sürdürmektedir. Geçmişten bugüne köklü bir tarihe sahip olan Aliağa, bugün hem tarihi hem de ekonomik açıdan önemli bir merkez olarak öne çıkıyor.
