Bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları, tıbbi teşhislerde hayati rol oynarken, son yıllarda artan kullanım oranları beraberinde önemli sağlık risklerini de gündeme getiriyor. Uzmanlara göre BT taramaları, yüksek çözünürlükte görüntüler sağlasa da içerdiği iyonizan radyasyon nedeniyle DNA hasarına yol açarak bazı kanser türlerinin gelişme riskini artırabiliyor. Özellikle küçük çocuklar ve bebekler bu riskten en çok etkilenen gruplar arasında.
Yılda 15 milyona yakın tarama yapılıyor
Radyoloji Uzmanı Dr. Onur Aksoy’un aktardığına göre, Türkiye’de yılda yaklaşık 10 ila 15 milyon arasında BT taraması yapılıyor. “Sağlık Bakanlığı’nın resmi bir açıklaması olmasa da, yapılan araştırmalar bu sayıyı ortaya koyuyor. Türkiye, bu anlamda Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında nüfusa oranla daha yüksek bir BT kullanım oranına sahip” dedi.
BT, özellikle iç yaralanmalar, tümör teşhisi, felç ya da organ hasarlarının görüntülenmesinde vazgeçilmez bir yöntem. Ancak aynı zamanda, kontrolsüz kullanımı ciddi sağlık sorunlarına da neden olabiliyor.
Yeni araştırma: BT, 20 kanserden birine neden olabilir
Hürriyet’te yer alan habere göre, Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, bilgisayarlı tomografi taramalarının 20 kanserden birine neden olabileceğini ortaya koydu. Araştırmaya göre 2023 yılında ABD'de yapılan 93 milyon BT taramasının yaklaşık 103 bin kanser vakasına yol açtığı tahmin ediliyor. Bu, daha önce yapılan tahminlerden üç ila dört kat daha fazla.
Aşırı radyasyon maruziyetine bağlı olarak oluşabilecek kanser türleri arasında akciğer, kolon, meme, mesane, tiroid ve lösemi öne çıkıyor. Araştırmada, özellikle bebeklerde riskin 10 kat arttığına dikkat çekildi.
“Doğru hasta, doğru zaman” vurgusu
Dr. Aksoy, BT taramalarının her zaman riskli olmadığını, ancak gereksiz ve sık kullanımın sorun yarattığını ifade etti:
“BT taramaları hayati durumlarda büyük avantaj sağlar. Ancak iyonizan radyasyon hücre DNA’sına zarar verebilir. Bu yüzden özellikle gelişme çağındaki çocuklar ve bebekler çok daha savunmasızdır. Risk, yılda birden fazla ve yüksek doz radyasyona maruz kalınmasında ciddi şekilde artar. Ancak doğru endikasyonla, doğru zamanda ve doğru hastaya uygulandığında BT’nin faydası çok daha büyüktür.”
