CHP İzmir Milletvekili ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu CHP Grup Sözcüsü Rahmi Aşkın Türeli, komisyonda yaptığı konuşmada Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesi üzerinden tarım sektöründeki sorunları gündeme taşıdı. Türeli, tarımda neoliberal politikaların etkisiyle küçük çiftçilerin yok olma noktasına geldiğini belirterek, sektörün yabancı ve yerli tekellerin hâkimiyetine geçtiğini ifade etti.
Türeli, tarımdaki tekelleşmeye dikkat çekerek, "Neoliberal tarım politikaları, küçük ve orta ölçekli işletmeleri tasfiye ederek, endüstriyel tarım modelini dayatıyor. Çok uluslu şirketler tohum, ilaç ve gübre gibi girdilerde pazar yaratıp tarımda tekel hâkimiyetini güçlendiriyor" ifadelerini kullandı.
Neoliberal politikaların tarıma etkisi
Tarım sektöründeki dönüşüme değinen Türeli, "Türkiye'de 1980 sonrası uygulanan neoliberal politikalar, küçük ölçekli çiftçilerin üretimden çekilmesine ve yerlerini şirketlere bırakmalarına neden oldu. AK Parti iktidarları bu neoliberal politikaları acımasızca tarımda uyguladı" dedi.
"Türkiye tarımda net ithalatçı konumda"
Türeli, Türkiye'nin tarımda dışa bağımlı hale geldiğini belirtti: "Tarım sektöründe yeterli büyüme sağlanamıyor, üretim düşerken ithalat artıyor. Bugün Türkiye, birçok üründe net ithalatçı konumuna gelmiş durumda."
Gıda fiyatlarındaki artışın sebepleri
Türeli, AK Parti'nin yanlış politikalarını gizlemeye çalıştığını öne sürerek, "Gıda fiyatlarındaki artışın nedeni yanlış tarım politikaları, dışa bağımlılık ve döviz kuru artışı gibi sorunlardır. Ancak AK Parti iktidarı, bu nedenleri çözmek yerine birilerini suçlayarak yanılgı yaratmaya çalışıyor" şeklinde konuştu.
Tarımsal üretim ve sanayiye katkı
Türeli, tarımın sanayiye ve istihdama katkı sağladığını belirtti: "Tarım, ihracat yaparak döviz kazandıran, istihdam yaratan ve sanayi sektörüne girdi sağlayan bir alandır. Ancak, iklim koşullarına bağımlı olduğu için dikkatle desteklenmesi gerekir."
Türeli, gelişmiş ülkelerin tarımı destekleme yöntemlerine dikkat çekerek, "Avrupa Birliği bütçesinin üçte biri tarıma ayrılıyor. Fransa, Hollanda, ABD gibi ülkeler de tarımı ciddi şekilde destekliyor, ancak Türkiye'deki destekler yetersiz" dedi.
Tarımda verimlilik sorunu
Türeli, tarımda verimliliğin azaldığını belirtti: "Tarımın millî gelir içindeki payı giderek düşüyor. Diğer sektörler büyürken tarımın payı azalıyor, bu da tarımda verimliliğin ne kadar düşük olduğunu gösteriyor."
“Bağımlı durumdayız”
Türkiye'nin tarımda ithalatçı konumuna geldiğini vurgulayan Türeli, "Hububatta, bakliyatta ve kırmızı ette yeterlilik sağlanamıyor. Yurt içi üretim talebi karşılayamıyor ve birçok üründe ithalata bağımlı durumdayız" dedi.
Çiftçi yoksullaşıyor
Çiftçilerin artan girdi maliyetlerinden etkilendiğini belirten Türeli, "Girdi fiyatları 60-70 kat artarken, ürün fiyatları yalnızca yüzde 30-40 seviyesinde artıyor. Bu, çiftçinin yoksullaşmasına neden oluyor" ifadelerini kullandı. Türeli ayrıca, "Üreticinin kazanmadığı, tüketicinin pahalıya aldığı bir süreç yaşanıyor; fiyat farkları ticaret kesiminin elinde" dedi.
Kuraklığın önemine değinen Türeli, "Türkiye'nin en verimli havzalarında su seviyesi düşüyor. Bu soruna karşı önlem alınması gerektiğini, ürün deseninin bu duruma göre ayarlanması gerektiğini ifade ediyorum" dedi. Türeli, Türkiye'de tarıma verilen desteğin yetersiz olduğunu vurgulayarak, "Tarım Kanunu, tarımsal desteklerin milli gelirin yüzde 1'inden az olamayacağını belirtiyor, ancak bugüne kadar bu oran sağlanamadı" şeklinde konuştu.
