Sarı nokta hastalığı, gözün keskin ve kaliteli görmeden sorumlu retina bölgesi olan makulanın hasar görmesiyle ortaya çıkar. Dünyada 30 milyon kişinin etkilendiği bu hastalık, genellikle görme kaybının önemli nedenleri arasında yer alır. Tedavi yöntemleri hastalığın tamamen durdurulmasını sağlayamasa da ilerleme hızını azaltabilir. Beslenme alışkanlıkları, risk faktörlerini azaltmada ve hastalığın gidişatını yavaşlatmada önemli bir role sahiptir.
Sarı nokta hastalığının nedenleri
Makula dejenerasyonu, yaşa bağlı olarak gelişen ve genetik yatkınlık, ultraviyole ışık maruziyeti ve sigara kullanımı gibi risk faktörleriyle daha da tetiklenen bir retina hastalığıdır. 50 yaş ve üzerindeki bireylerde daha sık görülen bu hastalığın kesin nedeni henüz tam olarak açıklanamamıştır. Güneş ışığına uzun süre maruz kalma, sigara kullanımı ve aile geçmişi olan bireylerde hastalık riski artar.
Sarı nokta hastalığının belirtileri
Hastalar genellikle görme düzeyinde azalma, düz çizgilerin eğri görünmesi ve merkezi görmede bulanıklık gibi şikayetlerle doktora başvurur. İleri evrelerde, görme alanının orta kısmında karanlık veya boşluk hissi oluşabilir. Bu belirtiler, diğer retina hastalıklarında da görülebileceği için detaylı göz muayenesi ve teşhis testleri önemlidir.
Sarı nokta hastalığının tedavi yöntemleri
Sarı nokta hastalığının tamamen iyileştirici bir tedavisi bulunmamakla birlikte, çeşitli yöntemlerle ilerlemesi yavaşlatılabilir:
Beslenme düzeni: Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin balıklar (somon, sardalye, ton balığı), lutein ve zeaksantin içeren koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli, karalahana) tüketimi önemlidir. Ayrıca mısır, avokado, sarı biber ve yumurta sarısı gibi gıdalar da makula sağlığını destekler.
Anti-VEGF enjeksiyonları: Yaş tip makula dejenerasyonu tedavisinde, göz içine yapılan enjeksiyonlar yeni damar oluşumunu engelleyerek görme kaybını azaltır. Bu tedavi 4-6 haftada bir uygulanabilir.
Kareli kağıt testi (Amsler Grid): Kuru tip hastalar, her gün bu basit testle görme alanlarındaki değişimleri takip ederek erken müdahale şansı elde edebilir.
Erken teşhis ve korunma yöntemleri
Sarı nokta hastalığına karşı alınabilecek en önemli önlem, 40 yaşından itibaren düzenli göz muayenesi yaptırmaktır. Ultraviyole ışığa karşı koruma sağlayan yüzde 100 filtreli güneş gözlükleri kullanmak ve sigarayı bırakmak, risk faktörlerini azaltmada etkili yöntemlerdir.
Sarı nokta diyetinin önemi
Renkli sebzelerle zenginleştirilmiş bir diyet ve vitamin-mineral destekleri (C ve E vitamini, çinko, lutein, zeaksantin) göz sağlığını korumada etkilidir. Sigara ve tütün ürünleri, hastalığın daha erken ve şiddetli seyretmesine yol açabileceği için mutlaka bırakılmalıdır.
Gelecekteki umutlar
Kök hücre ve gen tedavileri üzerine yapılan çalışmalar, sarı nokta hastalığının ilerlemesini durdurmak veya görme kaybını geri çevirmek için umut veriyor. Erken yaşlardan itibaren alınacak önlemler ve sağlıklı bir yaşam tarzı, hem hastalığın ortaya çıkmasını engelleyebilir hem de ilerlemesini yavaşlatabilir.
