Günlük yaşamda, akademik metinlerde ya da kültürel tartışmalarda sıkça karşılaştığımız bir kelime olan “entelektüel”, yazımı en çok karıştırılan kelimeler arasında yer alır. Özellikle yabancı kökenli olması nedeniyle, bu kelimenin nasıl yazılması gerektiği konusunda pek çok kişi tereddüt yaşar. En çok karşılaşılan yanlış biçimleri “entellektüel”, “intellektüel” ve hatta zaman zaman “entelaktüel” gibi hatalı varyasyonlardır. Oysa Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre bu kelimenin doğru yazımı entelektüel şeklindedir.
Bu tür yazım hatalarının en temel nedeni, kelimenin Fransızca kökenli olması ve orijinal yazım biçiminin (intellectuel) Türkçedeki telaffuzu ya da görünüşüyle tam örtüşmemesidir. İnsanlar genellikle duydukları şekilde yazarlar ve bu da “entellektüel” gibi hatalı formların yaygınlaşmasına neden olur. Ancak Türkçede kabul gören ve dil bilgisi açısından doğru olan biçim, entelektüeldir. Bu yazım hem telaffuza uygun hem de TDK tarafından resmen onaylanmış biçimdir.
Kelimenin doğru yazımı
Yazım kurallarına göre “entelektüel” kelimesi tek “l” harfiyle yazılır. Türkçede yabancı kökenli pek çok kelime gibi bu kelime de dilin fonetik yapısına uydurularak sadeleştirilmiştir. Fransızcadaki orijinal biçiminde çift “l” harfi geçmesine rağmen, Türkçedeki doğru kullanımda bu harf teke düşürülür. Ayrıca bazı kişiler kelimeyi “intellektüel” şeklinde, yani başında “i” harfiyle yazma hatasına da düşebilir. Ancak bu da doğru değildir. Türkçeye yerleşmiş haliyle kelime, “e” harfiyle başlar ve entelektüel olarak yazılır.
- Doğru yazım: Entelektüel
- Yanlış yazım: Entellektüel, intellektüel, entelaktüvel
Bu doğru biçimi bilmek, özellikle resmi yazışmalarda, akademik metinlerde ve edebi çalışmalarda son derece önemlidir. Çünkü yanlış yazılmış bir kelime, metnin bütünlüğünü bozabileceği gibi yazarın güvenilirliğini de zedeleyebilir.
Örnek cümleler
- Yanlış kullanım: Onun kadar entellektüel biriyle daha önce hiç tanışmadım.
- Doğru kullanım: Onun kadar entelektüel biriyle daha önce hiç tanışmadım.
Görüldüğü gibi, bu kelime kültürel bir derinliği ve düşünsel bir boyutu temsil eder. Yanlış yazıldığında yalnızca biçimsel bir hata değil, aynı zamanda içerikle ilgili bir ciddiyet kaybı da yaşanabilir.
Kelimenin kökeni
“Entelektüel” kelimesi, Fransızca kökenli “intellectuel” kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Bu kelime, Latince “intellectus” yani “anlama, kavrama yetisi” anlamındaki kökten türetilmiştir. Fransızcada “intellectuel” olarak yazılan bu kelime, entelektüel düzeyde düşünen, okuyan, araştıran, fikir üreten insanları tanımlamak için kullanılır.
Türkçeye geçtiğinde ise ses uyumu ve sadeleştirme kuralları çerçevesinde entelektüel biçiminde yazılması uygun görülmüştür. Bu tür yabancı kökenli kelimelerde genellikle dilin kurallarına göre bir uyarlama yapılır; Türkçedeki yazımda fonetik uyum ön planda tutulur. Dolayısıyla, orijinal dildeki çift “l” ya da “i” harflerinin Türkçeye bire bir aktarılması gerekmez.
