Fitoterapi, insanlık tarihinin en eski tedavi yöntemlerinden biridir ve bitkisel tedavi üzerine yapılan bilimsel çalışmalarla günümüzde de modern tıpla entegre bir şekilde kullanılıyor. Bu doğal tedavi yaklaşımı, vücudun iyileşmesine yardımcı olmak için bitkilerin iyileştirici güçlerinden faydalanır. Fitoterapi, yalnızca bitkilerin kullanımıyla değil, bitkisel bileşenlerin farklı formasyonlarla yani çeşitli çaylar, tentürler, yağlar ve merhemlerin hazırlanıp uygulanmasıyla sağlıklı bir yaşamı desteklemek amaçlanıyor.
Fitoterapi nedir?
Fitoterapi, "phyto" (bitki) ve "therapia" (tedavi) kelimelerinin birleşiminden oluşur ve bitkisel tedavi anlamına gelir. Bu yöntem, şifalı bitkilerin fiziksel ve psikolojik şikayetlere karşı tedavi edici özelliklerinden yararlanır. Fitoterapide kullanılan bitkiler, çeşitli hastalıkların önlenmesinde, iyileştirilmesinde ve semptomlarının hafifletilmesinde etkili olabilir. Örneğin, doğal bitkilerle yapılan tedaviler, bağışıklık sistemini güçlendirmek, sindirim problemlerini çözmek veya stresi azaltmak için oldukça faydalıdır.
Fitoterapide kullanılan bitkiler ve faydaları
Fitoterapi tedavisinde, her biri farklı hastalıklar için etkili olan birçok şifalı bitki kullanılır. Fitoterapi tedavisinde bazı yaygın kullanılan bitkiler ve onların sağlığa olan faydaları:
Arnica: Arnica bitkisi fitoterapide harici veya dahili olarak kullanılabilir. Arnica cilde tentür veya merhem şeklinde masaj yapılarak uygulanır; şişlik, burkulma ve morlukların giderilmesine yardımcı olur. Bununla birlikte, arnica dahili olarak yalnızca homeopatik olarak seyreltilmiş bir ilaç olarak alınmalıdır. Dahili alımda homeopatik seyretilmiş ilaç olarak alınmaması takdirde zehirlenme belirtileri ortaya çıkabilir.
Aynısefa bitkisi: Calendula yani aynısefa bitkisi çoğunlukla haricen iyileşen yaralar için ve ağız ve boğazdaki mukoza zarlarının iltihaplanması şikayetleri için merhem, çay şeklinde özütlenerek kullanılır. Aynı sefa bitkisinin güneş yanığı, donma, varis, çıban, egzama ve hemoroid üzerinde de yatıştırıcı etkisi vardır.
Papatya: Papatya anti-inflamatuar, antibakteriyel ve antispazmodik özellikleriyle çok yönlü bir tıbbi bitkidir. Nitekim papatya çayı sadece soğuk algınlığı, mide-bağırsak enfeksiyonları ve mide ülseri ile değil, aynı zamanda mide ekşimesi, gastrit, diş eti iltihabı ve ülserli bademcikler için de faydalıdır. Papatya çayı ayrıca iltihap, sıyrıklar ve hafif sivilcelerin harici tedavisi için de kullanılabilir. Papatyanın tek tıbbi türü, Matricaria recutita'dır.
Karahindiba: Bitkisel tıpta karahindiba detoksifiye edici bir bitki olarak kabul edilir. Sindirimi uyarır ve diürezi iyileştirir. Karahindibada bulunan çeşitli aktif bileşenleri, mide, bağırsak, safra ve böbrek şikayetleri için geniş bir uygulama yelpazesi sunar. Karahindiba çay, taze sıkılmış bitki suyu veya hatta karahindiba kahvesi olarak alınabilir. Bunlarla birlikte karahindiba özü, tentürler, tabletler, kapsüller veya toz şeklinde uygulanabilir.
Lavanta: Lavanta şifalı bir bitki olarak güçlü bir etkiye sahiptir ve uygulanma alanı geniştir. Lavanta aşağıdaki listelenen sağlık sorunları için uygulanabilir:
Lavanta, stres, kaygı, baş ağrısı ve uykusuzluk gibi psikolojik sorunları hafifletmede yaygın olarak kullanılır. Ayrıca deri enfeksiyonları, mantarlık ve romatizma tedavisinde de fayda sağlar.
Melisa: Limon otu olarak da bilinen melisa, gergin bir sinir sistemi üzerinde sakinleştirici bir etkiye sahiptir. Melisa; uyku bozuklukları, huzursuzluk ve sinir bozukluklarında yardımcı olur. Ayrıca uçukların rahatlamasına ve iyileşmesine etki ederr. Bu etkiler, çaylarla sıvı halde- damla şeklinde veya tablet ve pastillerde kuru ekstrakt olarak alınan esansiyel yağı, ayrıca merhem ile sağlanır.
Biberiye: Biberiye baharat olarak kullanıldığında dahi şişkinliğe karşı yardımcı olur. Biberiyenin tıbbi kullanımı ise düşük tansiyonu normalleştirmeye yardımcı olabilir. Biberiye ayrıca sindirime yardımcı olur, kas ve eklem ağrılarını giderir ve konsantrasyonu artırır, romatizmal hastalıklarda da kullanılır. Biberiye yağı ise kan dolaşımını hızlandıran ve dolaşımı uyaran maddeler içerir. Bunlarla birlikte biberiye yağı ile banyo yapmak canlandırıcı bir etkiye sahiptir. Gergin kasları gevşetmek için de biberiye yağı cilde masaj yapılarak uygulanabilir. Unutulmamalıdır ki biberiye yağı cilt ile doğrudan temas halindeyken her zaman doğru dozda verilmelidir, aksi takdirde aşırı reaksiyon meydana gelebilir.
Adaçayı: Çay olarak tüketilen adaçayı, terleme nöbetleri ile sinirlilik, gerginlik, stres ve kaygının giderilmesine yardımcı olur. Adaçayı ayrıca mide kramplarını ve adetin yol açtığı şikayetlerin giderilmesine katkıda bulunur olur, sinirleri yatıştırır. Adaçayı hazımsızlığın giderilmesine de iyi gelebilir.
Sarı Kantaron: Sarı kantaron yağı özellikle gözle görülür biçimdeki yara izinin önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca bel ağrısı, gut, gastrit, romatizma, stres, kaygı, hafif depresyon ve ruh hali değişimlerinde de kullanılır.
Kekik: Kekik, hem iç hem de dış kullanımda çok çeşitli etkilere sahiptir. Çay olarak ayrıca tablet, bronş pastilleri, veya damlalar şeklinde alınabilir. Kekik; öksürük, bronşit ve astım üzerinde balgam söktürücü, spazm giderici ve iltihap önleyici etkiye sahiptir. Ayrıca gastrointestinal sistemdeki zararlı bakterileri öldürür, sindirim bozuklukları ve mide zarı iltihabı, ince ve kalın bağırsak ve ishal gibi iltihaplı mide-bağırsak hastalıklarında fayda sağlar. Kekik; ağız ve boğazdaki mukoza zarının iltihaplanmasıyla mücadele eder ve kan dolaşımını destekler. Ayrıca mantar, virüs ve bakterilerle ilişkili egzama ve cilt hastalıklarının yanı sıra akne ve lekeli ciltlere de yardımcı olur. Bu amaçlar için merhem şeklinde uygulanabilir. Kekik çayı ayrıca sivilce ve lekeli ciltler için harici kullanıma uygundur. Bitkinin sapını çiğnemek de ağız kokusunun giderilmesine karşı yardımcı olabilir.
Civanperçemi: Civanperçemi, papatya, arnika, karahindiba, aynısefa ve ayçiçeğini de içeren bileşik veya papatya ailesinden bir bitki türüdür. Civanperçemi çayının nasıl hazırlandığına bağlı olarak, sakinleştirici veya canlandırıcı bir etkisi vardır. Civanperçemi harici veya dahili olarak kullanılabilir. Civanperçemi cildin yaraları ve iltihapları için harici olarak; gastrointestinal safra bozuklukları, adet şikayetleri ve kan dolaşımını iyileştirmek için dahili olarak kullanılabilir.
