Alışveriş, ihtiyaçlarımızı karşılamanın yanı sıra stres atma ve keyif alma aracı haline geldi. Ancak bu davranış, kontrolden çıkıp bağımlılık seviyesine ulaştığında, hem maddi hem de sosyal hayatı olumsuz etkileyebilir. Kasım ayının alışveriş kampanyalarıyla dolu günlerinde, bu bağımlılığa yenik düşmemek için farkındalık oluşturmak şart.
Alışveriş bağımlılığı nedir?
Alışveriş bağımlılığı, kişinin kontrolsüz şekilde, ihtiyaç duymadığı halde alışveriş yapması ve zamanla bu durumun hayatını olumsuz etkilemesiyle tanımlanır. Bu bağımlılığın belirtileri arasında şunlar yer alır
- Kontrolsüz harcamalar: Bütçeyi aşan alışverişler yapmak.
- Zaman yönetimi sorunları: Alışverişe aşırı zaman ayırmak.
- Kullanılmayan eşyalar: Satın alınan ürünlerin çoğunun etiketlerinin bile açılmaması.
- Duygusal dalgalanmalar: Alışveriş yaparken yoğun heyecan, yapmadığında huzursuzluk hissetmek.
İnsanlar neden gereksiz alışveriş yapar?
Gereksiz alışverişin temelinde genellikle şu nedenler yatar
- Duygusal boşluklar: Yalnızlık, stres ve depresyon gibi olumsuz duygularla baş edemeyen bireyler, alışverişle kısa vadeli rahatlama sağlar.
- Sosyal çevre etkisi: Beğenilme ve kabul görme arzusu, kişinin gereksiz harcamalar yapmasına yol açabilir.
- Kısa vadeli mutluluk: Alışveriş, kişi için geçici bir kaçış ve mutluluk kaynağı olabilir.
Alışveriş bağımlılığının sonuçları
Bu bağımlılığın etkileri yalnızca psikolojik değil, aynı zamanda maddi ve sosyal boyutlarda da hissedilir
- Maddi sorunlar: Sürekli borçlanma, ekonomik dengesizliklere yol açar.
- Sosyal problemler: Aile ve arkadaş ilişkilerinde çatışmalara neden olabilir.
- Psikolojik etkiler: Alışveriş yaparken geçici mutluluk yaşanırken, sonrasında pişmanlık ve suçluluk duyguları oluşabilir.
Alışveriş bağımlılığıyla nasıl başa çıkılır?
Kontrolü elinize almak için şu önerileri uygulayabilirsiniz
- Mutsuzken alışveriş yapmayın: Duygusal boşluklarınızı farklı aktivitelerle doldurmaya çalışın.
- Planlı hareket edin: Alışverişe çıkmadan önce ihtiyaç listesi hazırlayın ve buna sadık kalın.
- Nakit kullanın: Kredi kartı yerine sadece belirli bir miktar nakit para taşıyın.
- Tüketim yerine üretime yönelin: Yeni bir hobi edinerek zamanınızı ve enerjinizi üretken faaliyetlere ayırın.
- Profesyonel destek alın: Bağımlılığınızın hayatınızı olumsuz etkilediğini fark ettiğinizde bir uzmana başvurun.
