Kalın bağırsak kanseri olarak da bilinen kolon kanseri, kadın ve erkeklerde özellikle 50 yaş üstünde daha sık rastlanmaktadır. Genetik yatkınlık, inflamatuar bağırsak hastalıkları ve sağlıksız yaşam alışkanlıkları bu kanser türünün gelişiminde etkili faktörler arasında sayılmaktadır. Hastalığın belirtileri ve risk faktörlerini bilmek, erken teşhisle tedavi başarısını arttırabilir.
Kolon kanseri nedir?
Kalın bağırsakta başlayan kolon kanseri, kolon ve rektumdan oluşan bağırsak yapısında hücrelerin anormal büyümesi sonucu ortaya çıkar. Kolonda görülen kanser, erken evrede teşhis edilirse tedavi edilebilmektedir. Ancak, ilerleyen evrelerde kanser, yakın lenf bezleri ve diğer organlara yayılma riskine sahiptir.
Başlıca belirtileri şunlardır, belirtilerini öğrenin:
Kolon kanserinin belirtileri, hastalığın evresine ve tümörün konumuna göre değişebilir:
- Karın Ağrısı: Sürekli veya aralıklı ağrılar erken işaret olabilir.
- Dışkıda Kan: Görülebilir kan veya koyu dışkı.
- Bağırsak Alışkanlıklarında Değişiklik: Uzun süreli ishal veya kabızlık.
- Ani Kilo Kaybı ve Yorgunluk: Kanser anemiye yol açabilir.
- Şişkinlik ve Dolgunluk Hissi
Bu belirtiler başka sağlık sorunlarıyla da ilişkili olabileceğinden, herhangi bir semptomda doktora başvurulmalıdır.
Risk faktörleri ve kolon kanserine yatkınlık
- Yaş: 50 yaş üstünde risk artar.
- Genetik Yatkınlık: Ailede kolon kanseri öyküsü olan kişiler daha yüksek risk altındadır.
- İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları: Crohn veya ülseratif kolit gibi hastalıklar risk faktörüdür.
- Sağlıksız Yaşam Tarzı: Yüksek yağ, düşük lif içerikli beslenme, sigara, alkol ve hareketsizlik riski artırır.
Tanı ve erken teşhisin önemi
Kolon kanserinde erken teşhis için kolonoskopi kritik önemdedir. Kolonoskopi ile kansere dönüşme riski olan polipler alınarak kanser gelişimi önlenebilir. Tanı için dışkı testi, bilgisayarlı tomografi gibi yöntemler de kullanılmaktadır.
Evrelerine göre kolon kanseri belirtileri
Kolon kanseri, evrelere göre farklı belirtilerle kendini gösterebilir:
- 1. Evre: Genellikle belirti vermez, polipler aracılığıyla fark edilebilir.
- 2. Evre: Dışkıda kan, kabızlık veya şişkinlik.
- 3. Evre: Lenf düğümlerine yayılabilir, karın ağrısı, yorgunluk ve kilo kaybı artar.
- 4. Evre: Diğer organlara yayılım olabilir, belirtiler daha ciddi hale gelir.
Korunma yolları
Düzenli taramalar, lifli gıdaların tüketimi, fiziksel aktivite, ideal kilonun korunması kolon kanseri riskini azaltmada etkilidir. 50 yaş üstü bireyler ve ailesinde kolon kanseri öyküsü olanlar düzenli tarama yaptırmalıdır.
Tedavi yöntemleri
Erken evrede kanserli doku cerrahi müdahale ile alınabilirken, ilerleyen evrelerde kemoterapi ve radyoterapi gibi ek tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Tedavi sonrası düzenli kontroller, nüks riskini azaltmada önem taşır.