Karşıyaka'nın bazı önemli simgeleri vardır. Karşıyaka'da sahil şeridi adeta bir pırlanta kolyedir, o pırlanta kolyeyi dikkatli incelerseniz orada bir anıta denk gelirsiniz. İşte, o anıtın öyküsü...
Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı, İzmir'in Karşıyaka ilçesinde Anayasa Meydanı'nda bulunan bir anıttır. Hatta Karşıyakalılar bu yapıya anıt adını vermişlerdir. Mayıs 1971'de Karşıyaka'da Mustafa Kemal Atatürk'e ithafen bir anıt yapılması için bir tasarım yarışması düzenlendi. 10 Kasım 1971'de açıklanan yarışma sonuçlarına göre yarışmayı heykeltıraş Tamer Başoğlu ile mimar Erkal Güngören kazandı. Cumhuriyetin ilanının 50. yılı anısına yapılması kararlaştırılan ve 1,2 milyon liraya mal olması tahmin edilen anıtın yapımına Karşıyaka halkının bağışlarıyla 1972 yılında başlandı ve 26 Ekim 1973'te törenle açıldı.
Mayıs 2015'te, bakımsızlık ve aşınma nedeniyle yıpranan anıtın yıkılarak yerine daha büyüğünün yapılacağı duyuruldu. İzmir Valiliği, anıtın "can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturduğunu" bildirdi. İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, anıtın "tarihi eser" olmadığını belirterek yenilenmesinin önünü açtı. Nisan 2017'de yapılan ihalenin ardından yüklenici firma ile 6,8 milyon lira bedelle sözleşme imzalandı. Anıtın yıkımı 12 Haziran 2017'de gerçekleşti. Belediyenin yıkım kararının iptali için açılan dava, idare mahkemesi tarafından reddedildi. Bir yıllık inşaat çalışmasının ardından tamamlanan anıt, 12 Mayıs 2018'de açıldı. Anıtın altında 110 m2'lik bir alan üzerine oluşturulan Kadına Saygı Müzesi, 3 Kasım 2018'de ziyaretçilere açıldı. Cumhuriyet tarihinde yeri olan yüz kadının yaşam öyküleri müzede yer aldı. Anıt, 2018 Uluslararası Emlak Ödülleri'nde Karma Kullanımlı Geliştirme ve En İyi Kamu Hizmetleri Geliştirme kategorilerinde hem Avrupa Ödülü'nü hem de Uluslararası Ödülü'nü aldı.
Anıt, yerden eğrisel olarak çıkan ve bronz kuşaktan geçtikten sonra dikine yükselen yedi beton sütundan oluşmaktadır. Başlangıçta Kemalizm'in temel ilkelerine atıfta bulunularak altı olarak planlanan sütunlar, Adalet Partisi'nin İzmir Belediye Başkanı Osman Kibar'ın itirazı üzerine yediye çıkarıldı. Sütunların yükselmesi , Türkiye'de kadın haklarının gelişimini simgelemektedir. Bronz kuşakta Mustafa Kemal Atatürk, Zübeyde Hanım ve Türk kadınlarının kabartmaları yer almaktadır. Orijinal anıt 15,54 m yüksekliğindeyken, yerden 3,8 m yükseklikten başlayan bronz kemer 1,4 m (4,6 ft) genişliğinde ve 6,5m çapındaydı. Yenilenen anıtın en alçak ayağı 35,5 m ve en yüksek ayağı 41,7 m yüksekliğindedir ve yerden 9m yükseklikten başlayan bronz kemer 3,5 m genişliğindedir.
Anıt'la ilgili tartışmalar da olmadı değil. Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı yıkılıp yerine aynı anıtın daha büyüğünün yapılması konusunda Karşıyaka Belediye Meclisi'nin aldığı kararın iptali için açılan davası açılmıştı. İzmir 5'inci İdare Mahkemesi, anıtın yıkılıp yerine yenisinin yapılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle iptal talebini reddetti.
Karşıyaka Belediyesi, 44 yılda yıpranan, AFAD raporuyla da yıkılabileceği belgelenen Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı'nı baştan sona yenileme kararı aldı. Bu durum ilçede tartışma yarattı. Yıkılması yerine restore edilmesi istendi. Ardından Karşıyaka Belediye Meclisi, Şubat 2017'de Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı Restorasyon ve Düzenleme Yapım İşi'nde kullanılmak üzere, İller Bankası'ndan 7 milyon 437 bin 981 TL kredi kullanılması ve konuyla ilgili her türlü işlemi yapmak üzere Karşıyaka Belediye Başkanı CHP'li Hüseyin Mutlu Akpınar'a yetki verdi. Akpınar anıtın ağır hasarlı olduğunu, yıkılıp yerine aynı anıtın daha büyük boyutlusunun yapılacağını söyledi. Bunun üzerine anıtın yıkılması konusundaki tartışmalar yargıya taşındı. Gazeteci Feyzi Hepşenkal ve Avukat Murat Fatih Ülkü, kararın iptali istemiyle dava açtı. Anıt tescilli bir eser olmadığı için Karşıyaka Belediyesi anıt yıkıp daha büyüğünü yapmaya başladı.
Anıt tartışmalarına son noktayı İzmir 5'nci İdare Mahkemesi koydu. Mahkeme, ekim ayında yapılan son duruşma sonrası kararını aldı. Davayı reddetti. Mahkeme kararında bağımsız bir test firmasının yaptığı değerlendirme sonucu dava konusu anıtın ağır hasarlı olduğuna ilişkin hazırlanan rapor, can ve mal güvenliği riski taşıdığı belirlenen anıt hakkında belediye encümenince mevzuat gereği verilen yıkım kararı olduğunun anlaşıldığını belirtti. Yenisini yapmak üzere Karşıyaka Belediye Meclisi tarafından yürütmenin başı olan Belediye Başkanı'na verilen yetki sonrasında yapılan ihalenin de Kamu İhale Kanunu hükümlerince uygun, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda usule ve amaca uygun olarak gerçekleştirdiğini belirten mahkeme, Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı Restorasyon ve Düzenleme Yapım İşi ile ilgili ihale işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı kararı verdi. İzmir 5'inci İdare Mahkemesi bu nedenlerle davayı reddetti.
Sonuçta Anıt son halini aldı ve açılışı 12 Mayıs 2018 tarihinde açıldı. Umarım daha uzun yıllar Anıt bu güzel haliyle Karşıyaka'nın simgesi olur.
